Page 4 - Yidishe Tzeit - אידישע צייט
P. 4
"
"»³´È À'Á»Á°¸¸» 'Ç"»³´È À'Á»Á°¸¸» 'Ç"
¯ ÀÁ µ¸¯ ¾Ç¯´´Á± ¾Ã¯ÈÁ± µ¸¯'À ·¿¸µ À¯´´ ,»³´È ÇÁ'½¸»È´Ç¸ Á·»¯ ¸² ¾´Ã ²´À ÇÁ²
.'³ ¸²°´Á´ ¼¸½º¶ ¸²¸½»É ,¼¸»È´Ç¸ ¸Æ¸²Å ǯà ·Á¿±¯½
·»Á·ÈÁ±Ç¯Ã ·ÇÁ´´ ,»"µ ¸ÆÀ´´ÁÈ·¯º´À °¸¸» '¸Ç¯ ¸°Ç ,²À¸¸½ ¼Á¿´Ã ·¸¸Åǯ¸ ¼´Å
.·¿±Á± »¯Çȸ ɸ° ¸² ¾¸¯ »³´È Á·±¸»¸¸³Ç¯Ã ¸² ¾´Ã Á·º¸ÈÁ± ¸²
»É»µÈ »µ ·È ÁʲÆÄ´À·Ê² ¸»² ÊÄ Á·² ,Á·ÈÊ Ä¾Ä³»»¾ 'Ê Á Ä · · ,Ã"ÊÌ Ì·ÂË 'Ê" Á·Æ µ·Ã ¿Äµ Á»»ºËÊ²Æ ·È ¹¯¿ ¾Á½ ¾ÁÆ ·»Á´´ ¸² ¾¸¯ ´¯´´"
ÁÄÂÄÉ ¾²¸ ÊÄ ¸² Ì·½Ê³ ÁºÄ³ ·È Ê·µ¶ º¾»ÆÊÄ ¼»¾Êĵ·²·· º²¶ »É÷·Ä˺²½·Ã Á»»´É»Ê·È ÁÄÀ Åʲµ ,"¾¶·Ë Ã'ľij»»¾ ,"?»³´È Á±¸·Ç¯¿±¸¸¯ ¯µ¯ ¾ÃÁÇ·
ºË»Â º²¶ ¶¹ÀË Á»»¸ .ÊÄ´²³ Á»»¸ Á¾»ÆÊÄ ÁÄÀ·É·ÈÆ»·Ê² ¶Æ»²Ë Ä´»ÊÄ»-´Â²¾ Á»»¸ Á·Æ ĺ½»ËÄ´ Ľ»¾Êĵ·²·· ² ·È ,Áʲ» ¾»Æ ¸² ¾´Ã ÇÁ·ÇÁ´´ ¸² ¾Á¿Áµ À¯²
»Â³² ¾Ä³ É"¶´¶ ÁÄ·· Ç»ÂÄÊ´ Á»»É º²¶Ä´ ² Á¾ÄºËÉÄ··² ºÊ²µ Á·² ¾²ÊË» Çʲ Á»»É òµ ò·· ,²»À˵ ²ÌÄ»»Ã· ËÆ ÌÊ»ÃÀ
¹»º³À ¿»² º²¶ Ä"»¸ ³·Ëº²½²ÃÀ ʸ .¶¾»Æ̾· ¶Ê·Ì¾ ʲ·ÆÀ Ì»³ »µ Á·Æ ĺ½»ËÄ´ »µ Êĺ·² ¿Èij º»»ºË ɸ° ¼Á² ¾¸¯ ¼¸»» §Ãɽ ÁÇÁ·»Á
ÊÄ ºÄ·· ʲ» Á»»² ¸»³ ¸² ÁÄ··Ä´ .¾¶·Ë À'Á»Á°¸¸» 'Ç" À»¯ ·¿¯Æ¯° ÉÀ¿º³
Á»»É Á»»´Æ»·Ê² Á·² ¿·¾¹ Á»»¸ Á½»¾ÉÊ»··Ê²Æ ¾»Æ·È º²¶Ä´ ºË»Â º²¶ ÊÄ Ëº²½ ¾¸¯ ·¿±Á± »¯Çȸ ɸ° ¸² ¾¸¯ ,"»³´È
¿·ÉÀ²Áº»»Ê´·ÈºÊ²µÁ·²¾²ÊË»Çʲ ÁÉʲºË ² º²¶Ä´ Êij² ÊÄ º²¶ ,º¾Ä´ »µ Á»² ÇÄ´ÊÄ ÁÄÀ·ÉÄ´Ê²Æ ¸»² òµ ÇÁ¸¸µ ÇÁ°¸¯ ¾²ÁÇ ¸¸µ ¾Á´´ ,¼¸»È´Ç¸
.¶Â»½Ë¶ ̲Ê˶¾ .È´²Æ ¼´Æ½ ¾·°¸»¯°
þ² º´»ºÆÄ˲³ ¼»¸ º²¶ ľij»»¾ 'Ê ±¿´Ã¯È Ǹ¯ ·¿¸µ µ¸¯ »³´È ¸²
-Á·¸ Áº½²ÊÊ²Æ º²¶ ÊĽ¾Ä·· ,Êĸľ´ ² ¸Æ¸²Å ǯà ·Á¿±¯½ ¯ ¾Ç¯´´Á±
ºË»Â º²¶ ÊÄ .ÊĺÃÂÄÆ Á·² ÃÊÄ´»»¸ ·Ç¯² ¾°¯³ Áº»Á´´ ,¼¸»È´Ç¸ ¸¿²ÆÈ´
¸»² ò·· Êij² ,ºÂ»µÊ²Æ ¾»Æ·È Á·ÆÊĵ
Ã'ʸ »Â³² ¿Äµ ¼²Â – ʲ» ¿ÄÂÄ» ÁÄËÄ´ .³²´°Á »Á´ ³Ç´É³ »Á ¾Á´´Á± ÆÀ´Á
ÁÄ··Ä´ ¸»² ÃÄ :ºË»·ºÄ´ Ãľ² º²¶ ,¶½Ê³ ¼Á¿´Ã ±¯·Ç¯¸ ¾·À'108 ¼´Å
ÄÉʲºË º»À ,Êĺ»·· ÊÄÊÄ··Ë ² ʲ´ ,»"µ ¸ÆÀ´´ÁÈ·¯º´À »°¸¸» ¸°Ç ,²À¸¸½
ÁûÊĴû·² Á³²¶ Ľ¾Ä·· ÁºÂ»·· ¿ÄÊ·ºË Dz¯ '´ ¾Ç¯´´Á± Ƿÿ µ¸¯ ÇÁº»Á´´
Êĵ ÁÄ·· .ÊĽĵ Á½²Ê³·È Á·² ÊÄÀ»»³ ¼¸·Ç §ÃǯÃǸ½¾»Á·È ,´"ÁÇÉ É¿È ²"ÃÈÉ ¼¸·ÃȽ .
'ʸ»² ,º´»²·Ê²³ ¼»¸ º²¶ ¿ÄÊ·ºË -ÇÁµÁ»± ¼Á² ¾´Ã ¾°Á» À¯² ¾´Ã
Á˺ÂÄÀ Á·Æ Áʲ··Ä´ ºÈ»»¾ÆÊ²Æ Ä¾Ä³»»¾
Áº½»ÊÊ²Æ ·È ,ž»¶ Á»»¸ º½·¸Ä´ Á³²¶ ò·· ¾Á½´ÆÁ±Ã¸´Ç¯ µ¸¯ ÇÁº»Á´´ ÇÁ·À¸¸½
.ÃÊÄ´»»¸ Á·² ÊĺÃÂÄÆ ,·¸¸Æ¿À¯»È·¿¯ ¾¯ ·¸½ »"´¶ ¾´Ã ·¸¸Å Áȸ²¸¯
.´»ºÆĶ ʲ´ ÁÄ··Ä´ ¸»² º»»³Ê² »µ ¾·À¯Æ ¼Á¿ÇÁµ¸¸¯ ¾¯ ·¸½ ·¸¸»±¯°
ľij»»¾ 'Ê ¸»² Ì·ÄË Å»·² Ì·ÄË É´ºµ° ¾Ç¯´´Á± ·»´ÃÁ±¿¯ µ¸¯ À¯´´ !
º½²Â»»³ ¼»·² .º»»³Ê²Ä´ Á·² ÁIJºËÄ´ .Ƹ²Å »È ´ÉºÇ°
"»³´È À'Á»Á°¸¸» 'Ç"»³´È À'Á»Á°¸¸» 'Ç"
¯ ÀÁ µ¸¯ ¾Ç¯´´Á± ¾Ã¯ÈÁ± µ¸¯'À ·¿¸µ À¯´´ ,»³´È ÇÁ'½¸»È´Ç¸ Á·»¯ ¸² ¾´Ã ²´À ÇÁ²
.'³ ¸²°´Á´ ¼¸½º¶ ¸²¸½»É ,¼¸»È´Ç¸ ¸Æ¸²Å ǯà ·Á¿±¯½
·»Á·ÈÁ±Ç¯Ã ·ÇÁ´´ ,»"µ ¸ÆÀ´´ÁÈ·¯º´À °¸¸» '¸Ç¯ ¸°Ç ,²À¸¸½ ¼Á¿´Ã ·¸¸Åǯ¸ ¼´Å
.·¿±Á± »¯Çȸ ɸ° ¸² ¾¸¯ »³´È Á·±¸»¸¸³Ç¯Ã ¸² ¾´Ã Á·º¸ÈÁ± ¸²
»É»µÈ »µ ·È ÁʲÆÄ´À·Ê² ¸»² ÊÄ Á·² ,Á·ÈÊ Ä¾Ä³»»¾ 'Ê Á Ä · · ,Ã"ÊÌ Ì·ÂË 'Ê" Á·Æ µ·Ã ¿Äµ Á»»ºËÊ²Æ ·È ¹¯¿ ¾Á½ ¾ÁÆ ·»Á´´ ¸² ¾¸¯ ´¯´´"
ÁÄÂÄÉ ¾²¸ ÊÄ ¸² Ì·½Ê³ ÁºÄ³ ·È Ê·µ¶ º¾»ÆÊÄ ¼»¾Êĵ·²·· º²¶ »É÷·Ä˺²½·Ã Á»»´É»Ê·È ÁÄÀ Åʲµ ,"¾¶·Ë Ã'ľij»»¾ ,"?»³´È Á±¸·Ç¯¿±¸¸¯ ¯µ¯ ¾ÃÁÇ·
ºË»Â º²¶ ¶¹ÀË Á»»¸ .ÊÄ´²³ Á»»¸ Á¾»ÆÊÄ ÁÄÀ·É·ÈÆ»·Ê² ¶Æ»²Ë Ä´»ÊÄ»-´Â²¾ Á»»¸ Á·Æ ĺ½»ËÄ´ Ľ»¾Êĵ·²·· ² ·È ,Áʲ» ¾»Æ ¸² ¾´Ã ÇÁ·ÇÁ´´ ¸² ¾Á¿Áµ À¯²
»Â³² ¾Ä³ É"¶´¶ ÁÄ·· Ç»ÂÄÊ´ Á»»É º²¶Ä´ ² Á¾ÄºËÉÄ··² ºÊ²µ Á·² ¾²ÊË» Çʲ Á»»É òµ ò·· ,²»À˵ ²ÌÄ»»Ã· ËÆ ÌÊ»ÃÀ
¹»º³À ¿»² º²¶ Ä"»¸ ³·Ëº²½²ÃÀ ʸ .¶¾»Æ̾· ¶Ê·Ì¾ ʲ·ÆÀ Ì»³ »µ Á·Æ ĺ½»ËÄ´ »µ Êĺ·² ¿Èij º»»ºË ɸ° ¼Á² ¾¸¯ ¼¸»» §Ãɽ ÁÇÁ·»Á
ÊÄ ºÄ·· ʲ» Á»»² ¸»³ ¸² ÁÄ··Ä´ .¾¶·Ë À'Á»Á°¸¸» 'Ç" À»¯ ·¿¯Æ¯° ÉÀ¿º³
Á»»É Á»»´Æ»·Ê² Á·² ¿·¾¹ Á»»¸ Á½»¾ÉÊ»··Ê²Æ ¾»Æ·È º²¶Ä´ ºË»Â º²¶ ÊÄ Ëº²½ ¾¸¯ ·¿±Á± »¯Çȸ ɸ° ¸² ¾¸¯ ,"»³´È
¿·ÉÀ²Áº»»Ê´·ÈºÊ²µÁ·²¾²ÊË»Çʲ ÁÉʲºË ² º²¶Ä´ Êij² ÊÄ º²¶ ,º¾Ä´ »µ Á»² ÇÄ´ÊÄ ÁÄÀ·ÉÄ´Ê²Æ ¸»² òµ ÇÁ¸¸µ ÇÁ°¸¯ ¾²ÁÇ ¸¸µ ¾Á´´ ,¼¸»È´Ç¸
.¶Â»½Ë¶ ̲Ê˶¾ .È´²Æ ¼´Æ½ ¾·°¸»¯°
þ² º´»ºÆÄ˲³ ¼»¸ º²¶ ľij»»¾ 'Ê ±¿´Ã¯È Ǹ¯ ·¿¸µ µ¸¯ »³´È ¸²
-Á·¸ Áº½²ÊÊ²Æ º²¶ ÊĽ¾Ä·· ,Êĸľ´ ² ¸Æ¸²Å ǯà ·Á¿±¯½ ¯ ¾Ç¯´´Á±
ºË»Â º²¶ ÊÄ .ÊĺÃÂÄÆ Á·² ÃÊÄ´»»¸ ·Ç¯² ¾°¯³ Áº»Á´´ ,¼¸»È´Ç¸ ¸¿²ÆÈ´
¸»² ò·· Êij² ,ºÂ»µÊ²Æ ¾»Æ·È Á·ÆÊĵ
Ã'ʸ »Â³² ¿Äµ ¼²Â – ʲ» ¿ÄÂÄ» ÁÄËÄ´ .³²´°Á »Á´ ³Ç´É³ »Á ¾Á´´Á± ÆÀ´Á
ÁÄ··Ä´ ¸»² ÃÄ :ºË»·ºÄ´ Ãľ² º²¶ ,¶½Ê³ ¼Á¿´Ã ±¯·Ç¯¸ ¾·À'108 ¼´Å
ÄÉʲºË º»À ,Êĺ»·· ÊÄÊÄ··Ë ² ʲ´ ,»"µ ¸ÆÀ´´ÁÈ·¯º´À »°¸¸» ¸°Ç ,²À¸¸½
ÁûÊĴû·² Á³²¶ Ľ¾Ä·· ÁºÂ»·· ¿ÄÊ·ºË Dz¯ '´ ¾Ç¯´´Á± Ƿÿ µ¸¯ ÇÁº»Á´´
Êĵ ÁÄ·· .ÊĽĵ Á½²Ê³·È Á·² ÊÄÀ»»³ ¼¸·Ç §ÃǯÃǸ½¾»Á·È ,´"ÁÇÉ É¿È ²"ÃÈÉ ¼¸·ÃȽ .
'ʸ»² ,º´»²·Ê²³ ¼»¸ º²¶ ¿ÄÊ·ºË -ÇÁµÁ»± ¼Á² ¾´Ã ¾°Á» À¯² ¾´Ã
Á˺ÂÄÀ Á·Æ Áʲ··Ä´ ºÈ»»¾ÆÊ²Æ Ä¾Ä³»»¾
Áº½»ÊÊ²Æ ·È ,ž»¶ Á»»¸ º½·¸Ä´ Á³²¶ ò·· ¾Á½´ÆÁ±Ã¸´Ç¯ µ¸¯ ÇÁº»Á´´ ÇÁ·À¸¸½
.ÃÊÄ´»»¸ Á·² ÊĺÃÂÄÆ ,·¸¸Æ¿À¯»È·¿¯ ¾¯ ·¸½ »"´¶ ¾´Ã ·¸¸Å Áȸ²¸¯
.´»ºÆĶ ʲ´ ÁÄ··Ä´ ¸»² º»»³Ê² »µ ¾·À¯Æ ¼Á¿ÇÁµ¸¸¯ ¾¯ ·¸½ ·¸¸»±¯°
ľij»»¾ 'Ê ¸»² Ì·ÄË Å»·² Ì·ÄË É´ºµ° ¾Ç¯´´Á± ·»´ÃÁ±¿¯ µ¸¯ À¯´´ !
º½²Â»»³ ¼»·² .º»»³Ê²Ä´ Á·² ÁIJºËÄ´ .Ƹ²Å »È ´ÉºÇ°
