Page 5 - Yidishe Tzeit - אידישע צייט
P. 5
"‰"
"‰" u u
‰ ú„ ‡ ‰ ' ¦ú¦ ¦„
,‡‰ „‡ „ ‚" ,"ˆ „"‡‚ "„‡ ˜" ‡‰„ ‡ ‡˜
,‰ „ ‡ „‡‚ ‡‰ ‡ ‰ „ ‡ ˜‡ ˆ˜ ‡ ‡
. „ ‡˜„‡ ‚„'‰ ˜ˆ ‡ ‡ u ‚ ‡‰ ‡
¿Ä»² ÊÄµÂ»É »µ º»À ¼»·² ʲ ,¿»Ê·¹³ ¼²Â .·ÀË ¾Ä Áʲ··Ä´ ÁÆ·ÊÄ´ ¸»² ¶³»Ë» ÁË»··È ."ÊÆ·Ã ¿Ì¹ ̳»Ë»" ÁÄÀ²Â Á'º»À " "
¸»·¾³ ºË»Â Á·² ,Ì·ËÆ 200 ¼Êij ,µÃ·À »»··È Á³»¾ÉĴû·² »»¸ Á³²¶ Ì·¾·ÄĔ ¾»Æ ÁÄÂĸ Êĺ¾²··Ê²Æ Ľ»¾ÊÄ Ä´»¸²µ »µ
º´Ê²¸Ä´¼»·²¼»¸º²¶ÊÄʲ ,Ì·»Â¹·Ê³ ÊÆ·Ã Á¹·» »³Ê È"¶´¶ :¶³»Ë»¶ »Ë²Ê ² ,¾"¸ ²»»ÊÆ Á»À»Â³ ¾²·ÀË ³Ê¶ :ÁÄ··Ä´ u ‡„ ‡
.Á½»·Ê³Ä´ Ä´»µ'Ì·»ÀË´ ÄÊÄ»»¸ Ê²Æ ;»·¾ÊÄ Á»² ³Ê ÊÄ´»µ'º¾²Àĵ Êĵ ,¾"ȸ ¾"ȸ ²µ·¶» Ê»²À »³Ê È"¶´¶ Á·Æ Á·¸ ²ÁÄ··Ä´¸»²¶À¹¾À»µÊ²ÆºÃÄĔÁ»²
»µ»À¾Ì Ä´»µ'º¾²Àĵ »µ ÁË»··È Êĵ ,¾"ȸ ÁÊÄºË ¶ËÀ »³Ê È"¶´¶ Á·² ;Ä"»¸ Ã"̹¶ ÁÊÀ »²È²ÈÀ ,Á²Ê·Ë É"µ³² »µ Å»·² ,¿»À·Ì» ÄË»µ»² Ê²Æ ¿»»¶-Êĵ»É
ʸĻ¾² ³Ê¶ ÁÄ··Ä´ ¸»² ¶³»Ë»¶ .Á»ÈÄʳĵ Á»² ³Ê ÊÄ´»µ'º¾²Àĵ ¸»² ÊĽ¾Ä·· ,¾"¸ÊľĔÄÂÉÁÀ¾É³Ê¶Á·² ¶À¹¾À »µ Ê²Æ ºÊ²¶ .ò´ ˲ɲÀ·µ
¶Ê·Ì Ç»³ÊÀ ² ÊĺÄĔË ,¾"¸ÊÄ´Êijû´ º²¶ ÁÄÀ ò··Ê²Æ ¶³»Ã »µ .ɶ³·À ¹"Ì ² ÁÄ··Ä´ ²ÌÄ»»Ã³ Á¸»··²³ Êĺ¾²··Ê²Æ »µ Á³²¶
ÊÄ Á·² ,Éʳ »Â³ Á»² µ"À¶»³ ÊÄ»·¾ÊÄ Á»² ¸»² ¶³»Ë»¶ »Ë²Ê »»··È ÁÄÀ·ÂÄ´Æ»·² ÁÄÀ·ÂĴ»»Ê² ÁÄÂĸ ¶³»Ë» »µ Á»² »µ »»³ Áʻʺû´ÄÊ ·È òµ ²»À˵
»µ Á·² ³Ê Êĵ »·¸² »·· Á¾»»ÈÊĵ º´Ä¾Æ º¾²Àĵ Á³²¶ ĵ»»³ µ¾²³»·· ¸² ,ÁÄ··Ä´ ¸»² òµ ò·· ,¿»Ê·¹³ 30 ¼Êij Áʲ··Ä´ ,¿»»¶-ÊÄµÂ»É ÊÄË»²'»·´ ² þ² ÁȲºÃ»²
ĺ²º" »·· ÁÄ··Ä´ ÁÄÂĸ ¶"ÄÁ»È»³Ê ¶º»¾Ĕ¶ Ì»Ê²Ë »µ Ê²Æ ¿»Â³Ê þ² ºÂ»µÄ´ Ä Â Ä»Á»²ÊĔÃÀÊÄû·Ê´²ÁÄ··Ä´ ľ² Áʲ··Ä´ ºÄ··Äº²ÊÄ´ ÁÄÂĸ »·¸² Á·²
.¶³»Ë»¶ »µ»À¾Ì »µ Ê²Æ "ÄÀ²À ºÂÄÉÄ´ ºË»Â »»¸ Á³²¶ ,ºÄºË ÄÊÄ»»¸ Á»² Á³Ê·¹ ÁÊĺ»³ ¿Äµ ¼²Â ¶Æ·ÉÌ Ä½»¾ÉÄÊË ºÊ»ºÊ²Ĕĵ Á·Æ ºÆ²Ë²À »µ Á·² Êĵ»É
¸² ,Á¾»»ÈÊĵ ¼»·² º´Ä¾Æ ʸĻ¾² 'Ê Á»»´ ÁÄÂÄÉ ·È ¼²·· ÄȲ´ ² Á»»¸ µÂ¸Ä··Ĕ² Áʲ··Ä´ ³·Ê¹ ¼»·² Á»Êĵ ÁÄÂĸ ÃÄ Ã²·· .¶À¹¾À »µ Á»² ÁÊÄ··
ÊÄ º²¶ ,ĺ²º Á»»¸ Á·Æ ¿·Ì» ² ´»µÂÄ»»¸ ¼»¸ »»¸ Á³²¶ ¿·Ê² »·¸² .ºÃÄĔ Á»»É .Ì·³»Ë» ľ² ºÂ»µÄ´ Á»Â³ Êĵ º²¶ ¶À¹¾À »µ ¼²Â
¶¹ĔËÀ Á»»¸ Ê²Æ ¶ÃÂÊĔ ÁÄ´ÂÄʳ ºÆʲµÄ´ ÁÄ··Ä´ ¸»² ³Ê ÊÄ»·¾ÊÄ Êĵ - º¾»»ºÄ´Â»»² ÁÄ··Ä´ ¸»² ¶³»Ë»¶ Ë²Ê ÊĺËÊÄ Êĵ Á² þ² ¼»·² ,¿»»¶ ¿»À·Ì» ¿·È ³²´·È Á»² -
Á»»¸ ·È ¼»ËÀÀ ÁÄ··Ä´ ÊÄ··Ë ¿»² ¸»²'ÃÁ·² Á·² ,¼²··º»À ¸»³ ´²ºÂ·¸ Á·Æ ¶³»Ë» »µ Á»² ʲ³Á»²³ÊÊĺÄĔË ,¾"¸Ç"½ '»¾² Ê"´¶ ÊÄµÂ»É ÁÄÀ·ÂĴ»»Ê² º²¶ ÁÄÀ ·²·· ºÊ² ²"ÃÈÉ ¼¸·ÃȽ .
¼»¸ º²¶ ³Ê Êĵ .¶³»Ë» »µ Á»² Á³»»¾³ ·È »µ Á»² ÁÄ··Ä´ ¸»² ³Ê ÊÄ»ÈÄʳĵ Êĵ »µ º¸²¾Ê²Æ ÊÄ º²¶ ʲ» Á»»² ¼²Â .Ä³Ë ÁÄÂĸ Ľ¾Ä·· ,Êĺ¾Ä ÁµÄ» Á·Æ ¿»Ê·¹³ Á·²
» µÊ²Æº¾²¶Ä´²ÁƲ˷Ⱥ´Ê²¸Ä´ .´²ºËÊIJµ Á·² ¼²··º»À ¶³»Ë» ·È Áʲ··Ä´ ÁÆ·ÊÄ´ ¸»² ÊÄ ÁÄ·· ,¶³»Ë» Á·² ¶À¹¾À »µ Á·Æ Áʲ··Ä´ ºÄ··Äº²ÊÄ´
Êĺ»»·· ÁÄÂÄÉ ¾²¸ Á·¸ Êĵ ¸² ,¶¹ĔËÀ ¼²Â ¸»² ¾"ȸ ³Ê ÊÄ»·¾ÊÄ Êĵ .²Êº»»Â Á»² ³Ê þ² ÁÄ»µ .Á»»¾² Á·² µÂ¾Ä Á³»¾³Ä´ ÁÄÂĸ
.ÁÄÂÊľ Á·² ÁÈ»¸ ,ʲ» 23 Á·Æ Á²ÀÊĴ·» ² ÁÄ··Ä´ º¾²Àĵ ² º½·¸Ä´ Á³²¶ ¶³»Ë»¶ »¾¶ÂÀ »µ µÃ·À ¿ÄÂ·Æ Êĺ¾²··Ê²Æ Ľ»¾ÊÄ »µ
¶Ê·Ì¶ ̵À̶ Ä´»µ¾²··Ä´ »µ Êij»² ,¶ÀÊ µ»³ ¶³»Ë» »µ ºÊ»ÆÄ´ º²¶ ÊÄ Êij² »»¸ Á·² ,¶³»Ë»¶ Ë²Ê Ã¾² ¿·ÉÀ ²¾ÀÀ ÄÂÄÃɲ··ÊÄ »µ Ê²Æ º´Ê²¸Ä´ ¼»¸ Á³²¶ ·¸¸Å Áȸ²¸¯
ÄÊÄ··Ë ÄÂÄ» Á»² ·¾»Æ² ¶³»Ë» »µ Á»² Ê²Æ ºÆ²Ë»»ÊºÄ´ Ľ»¾ÂÄ··Ä´ÊÄû·² º»À Á ²ÁÆÄʺ·ÈºÊ»ÊºÂÄȲɼ»¸Á³²¶ »»¸ Ê²Æ Á³²¶ Á·² ,¿»Ê·¹³ Á·² Êĵ»É
:ʸĻ¾² 'ʺ¾»»ÈÊĵ º²¶ Áº»»È ÊÄ .¿»µ·À¾´· ¿»À·Ì» ,¿»º»¾Ĕ ¿»Ê·¹³ »µ »µ µ¾²³»·· ,ÊÆ·Ã ¿Ì¹ ¿ÄÂ·Æ ¾É»Â»»² Áʲ··Ä´ ÁÆ·ÊÄ´ ¸»² ò·· ,¶³»Ë» ² ÁƲËÄ´ !
»µ º»À ¸»·¾³ ºË»Â Á³Ä´Ä´Ĕ² ¼»¸ º²¶
"‰" u u
‰ ú„ ‡ ‰ ' ¦ú¦ ¦„
,‡‰ „‡ „ ‚" ,"ˆ „"‡‚ "„‡ ˜" ‡‰„ ‡ ‡˜
,‰ „ ‡ „‡‚ ‡‰ ‡ ‰ „ ‡ ˜‡ ˆ˜ ‡ ‡
. „ ‡˜„‡ ‚„'‰ ˜ˆ ‡ ‡ u ‚ ‡‰ ‡
¿Ä»² ÊÄµÂ»É »µ º»À ¼»·² ʲ ,¿»Ê·¹³ ¼²Â .·ÀË ¾Ä Áʲ··Ä´ ÁÆ·ÊÄ´ ¸»² ¶³»Ë» ÁË»··È ."ÊÆ·Ã ¿Ì¹ ̳»Ë»" ÁÄÀ²Â Á'º»À " "
¸»·¾³ ºË»Â Á·² ,Ì·ËÆ 200 ¼Êij ,µÃ·À »»··È Á³»¾ÉĴû·² »»¸ Á³²¶ Ì·¾·ÄĔ ¾»Æ ÁÄÂĸ Êĺ¾²··Ê²Æ Ľ»¾ÊÄ Ä´»¸²µ »µ
º´Ê²¸Ä´¼»·²¼»¸º²¶ÊÄʲ ,Ì·»Â¹·Ê³ ÊÆ·Ã Á¹·» »³Ê È"¶´¶ :¶³»Ë»¶ »Ë²Ê ² ,¾"¸ ²»»ÊÆ Á»À»Â³ ¾²·ÀË ³Ê¶ :ÁÄ··Ä´ u ‡„ ‡
.Á½»·Ê³Ä´ Ä´»µ'Ì·»ÀË´ ÄÊÄ»»¸ Ê²Æ ;»·¾ÊÄ Á»² ³Ê ÊÄ´»µ'º¾²Àĵ Êĵ ,¾"ȸ ¾"ȸ ²µ·¶» Ê»²À »³Ê È"¶´¶ Á·Æ Á·¸ ²ÁÄ··Ä´¸»²¶À¹¾À»µÊ²ÆºÃÄĔÁ»²
»µ»À¾Ì Ä´»µ'º¾²Àĵ »µ ÁË»··È Êĵ ,¾"ȸ ÁÊÄºË ¶ËÀ »³Ê È"¶´¶ Á·² ;Ä"»¸ Ã"̹¶ ÁÊÀ »²È²ÈÀ ,Á²Ê·Ë É"µ³² »µ Å»·² ,¿»À·Ì» ÄË»µ»² Ê²Æ ¿»»¶-Êĵ»É
ʸĻ¾² ³Ê¶ ÁÄ··Ä´ ¸»² ¶³»Ë»¶ .Á»ÈÄʳĵ Á»² ³Ê ÊÄ´»µ'º¾²Àĵ ¸»² ÊĽ¾Ä·· ,¾"¸ÊľĔÄÂÉÁÀ¾É³Ê¶Á·² ¶À¹¾À »µ Ê²Æ ºÊ²¶ .ò´ ˲ɲÀ·µ
¶Ê·Ì Ç»³ÊÀ ² ÊĺÄĔË ,¾"¸ÊÄ´Êijû´ º²¶ ÁÄÀ ò··Ê²Æ ¶³»Ã »µ .ɶ³·À ¹"Ì ² ÁÄ··Ä´ ²ÌÄ»»Ã³ Á¸»··²³ Êĺ¾²··Ê²Æ »µ Á³²¶
ÊÄ Á·² ,Éʳ »Â³ Á»² µ"À¶»³ ÊÄ»·¾ÊÄ Á»² ¸»² ¶³»Ë»¶ »Ë²Ê »»··È ÁÄÀ·ÂÄ´Æ»·² ÁÄÀ·ÂĴ»»Ê² ÁÄÂĸ ¶³»Ë» »µ Á»² »µ »»³ Áʻʺû´ÄÊ ·È òµ ²»À˵
»µ Á·² ³Ê Êĵ »·¸² »·· Á¾»»ÈÊĵ º´Ä¾Æ º¾²Àĵ Á³²¶ ĵ»»³ µ¾²³»·· ¸² ,ÁÄ··Ä´ ¸»² òµ ò·· ,¿»Ê·¹³ 30 ¼Êij Áʲ··Ä´ ,¿»»¶-ÊÄµÂ»É ÊÄË»²'»·´ ² þ² ÁȲºÃ»²
ĺ²º" »·· ÁÄ··Ä´ ÁÄÂĸ ¶"ÄÁ»È»³Ê ¶º»¾Ĕ¶ Ì»Ê²Ë »µ Ê²Æ ¿»Â³Ê þ² ºÂ»µÄ´ Ä Â Ä»Á»²ÊĔÃÀÊÄû·Ê´²ÁÄ··Ä´ ľ² Áʲ··Ä´ ºÄ··Äº²ÊÄ´ ÁÄÂĸ »·¸² Á·²
.¶³»Ë»¶ »µ»À¾Ì »µ Ê²Æ "ÄÀ²À ºÂÄÉÄ´ ºË»Â »»¸ Á³²¶ ,ºÄºË ÄÊÄ»»¸ Á»² Á³Ê·¹ ÁÊĺ»³ ¿Äµ ¼²Â ¶Æ·ÉÌ Ä½»¾ÉÄÊË ºÊ»ºÊ²Ĕĵ Á·Æ ºÆ²Ë²À »µ Á·² Êĵ»É
¸² ,Á¾»»ÈÊĵ ¼»·² º´Ä¾Æ ʸĻ¾² 'Ê Á»»´ ÁÄÂÄÉ ·È ¼²·· ÄȲ´ ² Á»»¸ µÂ¸Ä··Ĕ² Áʲ··Ä´ ³·Ê¹ ¼»·² Á»Êĵ ÁÄÂĸ ÃÄ Ã²·· .¶À¹¾À »µ Á»² ÁÊÄ··
ÊÄ º²¶ ,ĺ²º Á»»¸ Á·Æ ¿·Ì» ² ´»µÂÄ»»¸ ¼»¸ »»¸ Á³²¶ ¿·Ê² »·¸² .ºÃÄĔ Á»»É .Ì·³»Ë» ľ² ºÂ»µÄ´ Á»Â³ Êĵ º²¶ ¶À¹¾À »µ ¼²Â
¶¹ĔËÀ Á»»¸ Ê²Æ ¶ÃÂÊĔ ÁÄ´ÂÄʳ ºÆʲµÄ´ ÁÄ··Ä´ ¸»² ³Ê ÊÄ»·¾ÊÄ Êĵ - º¾»»ºÄ´Â»»² ÁÄ··Ä´ ¸»² ¶³»Ë»¶ Ë²Ê ÊĺËÊÄ Êĵ Á² þ² ¼»·² ,¿»»¶ ¿»À·Ì» ¿·È ³²´·È Á»² -
Á»»¸ ·È ¼»ËÀÀ ÁÄ··Ä´ ÊÄ··Ë ¿»² ¸»²'ÃÁ·² Á·² ,¼²··º»À ¸»³ ´²ºÂ·¸ Á·Æ ¶³»Ë» »µ Á»² ʲ³Á»²³ÊÊĺÄĔË ,¾"¸Ç"½ '»¾² Ê"´¶ ÊÄµÂ»É ÁÄÀ·ÂĴ»»Ê² º²¶ ÁÄÀ ·²·· ºÊ² ²"ÃÈÉ ¼¸·ÃȽ .
¼»¸ º²¶ ³Ê Êĵ .¶³»Ë» »µ Á»² Á³»»¾³ ·È »µ Á»² ÁÄ··Ä´ ¸»² ³Ê ÊÄ»ÈÄʳĵ Êĵ »µ º¸²¾Ê²Æ ÊÄ º²¶ ʲ» Á»»² ¼²Â .Ä³Ë ÁÄÂĸ Ľ¾Ä·· ,Êĺ¾Ä ÁµÄ» Á·Æ ¿»Ê·¹³ Á·²
» µÊ²Æº¾²¶Ä´²ÁƲ˷Ⱥ´Ê²¸Ä´ .´²ºËÊIJµ Á·² ¼²··º»À ¶³»Ë» ·È Áʲ··Ä´ ÁÆ·ÊÄ´ ¸»² ÊÄ ÁÄ·· ,¶³»Ë» Á·² ¶À¹¾À »µ Á·Æ Áʲ··Ä´ ºÄ··Äº²ÊÄ´
Êĺ»»·· ÁÄÂÄÉ ¾²¸ Á·¸ Êĵ ¸² ,¶¹ĔËÀ ¼²Â ¸»² ¾"ȸ ³Ê ÊÄ»·¾ÊÄ Êĵ .²Êº»»Â Á»² ³Ê þ² ÁÄ»µ .Á»»¾² Á·² µÂ¾Ä Á³»¾³Ä´ ÁÄÂĸ
.ÁÄÂÊľ Á·² ÁÈ»¸ ,ʲ» 23 Á·Æ Á²ÀÊĴ·» ² ÁÄ··Ä´ º¾²Àĵ ² º½·¸Ä´ Á³²¶ ¶³»Ë»¶ »¾¶ÂÀ »µ µÃ·À ¿ÄÂ·Æ Êĺ¾²··Ê²Æ Ľ»¾ÊÄ »µ
¶Ê·Ì¶ ̵À̶ Ä´»µ¾²··Ä´ »µ Êij»² ,¶ÀÊ µ»³ ¶³»Ë» »µ ºÊ»ÆÄ´ º²¶ ÊÄ Êij² »»¸ Á·² ,¶³»Ë»¶ Ë²Ê Ã¾² ¿·ÉÀ ²¾ÀÀ ÄÂÄÃɲ··ÊÄ »µ Ê²Æ º´Ê²¸Ä´ ¼»¸ Á³²¶ ·¸¸Å Áȸ²¸¯
ÄÊÄ··Ë ÄÂÄ» Á»² ·¾»Æ² ¶³»Ë» »µ Á»² Ê²Æ ºÆ²Ë»»ÊºÄ´ Ľ»¾ÂÄ··Ä´ÊÄû·² º»À Á ²ÁÆÄʺ·ÈºÊ»ÊºÂÄȲɼ»¸Á³²¶ »»¸ Ê²Æ Á³²¶ Á·² ,¿»Ê·¹³ Á·² Êĵ»É
:ʸĻ¾² 'ʺ¾»»ÈÊĵ º²¶ Áº»»È ÊÄ .¿»µ·À¾´· ¿»À·Ì» ,¿»º»¾Ĕ ¿»Ê·¹³ »µ »µ µ¾²³»·· ,ÊÆ·Ã ¿Ì¹ ¿ÄÂ·Æ ¾É»Â»»² Áʲ··Ä´ ÁÆ·ÊÄ´ ¸»² ò·· ,¶³»Ë» ² ÁƲËÄ´ !
»µ º»À ¸»·¾³ ºË»Â Á³Ä´Ä´Ĕ² ¼»¸ º²¶
