Page 6 - Yidishe Tzeit - אידישע צייט
P. 6
˜ ˜
‰
‰
„‚‡‚ ˆ‡ „ ˆ
"ˆ ˜ ˆ
‡˜ ‡
‡" "
»²Ê» ¿³·Ê ,Áµ»² 60,000 ÁÄ··Ä´ ÁÄÂĸ ¿ ·ËÁ»»ÉÁÄ··Ä´ºË»Â¸»²ºÊ²Â»·²·· ´¸¸¶ É´Ç´Æ ³Åǯ °Å´½ ¼»´À
Á»³ ¼»² ÁÄ·· .ÄĔ²Ê»»² Á·Æ ¿»ÀË Á»² ºÂÊľĴ Á³²¶ ľ² ;ľ·Ë ÄË»µ»²
² Á»² ÁĴ²´Ä´ ¼»² Á»³ ÁÃɲ··Ä´Æ»·² Äɲº ¿»² º²¶ ĺ²º Á»»¸ .¾·Éà ɻ¾³·Ĕ µ"»¿·»³ÁÊ»·³Ä´¸»²¾"ȸ ɹȻ »³Ê ³½¸½È³ Á¸±½ ´È¯Ç´
,Ì·³»Ë» Á»»É ÁÄ··Ä´ ºË»Â ÁÄÂĸ ÃÄ .ľ·Ë ¼»·² º²¶ ÊÄ Á·² ˵·É »µ·À»¾ ºÂÊľĴ »µ Á»² ¶¹ĔËÀ Ľ»¾ÊÄ Á² ·È ,´"ÆÊÌ Á·Ë¹ ¹¸»±Á½½´¯ ·Á½º µ¸¯ ÀÁ
.¶Ê·Ì »µ·À¾Ì Á»»É ÁÄ··Ä´ ºË»Â ÁÄÂĸ ÃÄ ¾²¸ ÊÄ ³Ê ÁË»º²ºË Á'Ê²Æ º¾²È²³ ËÊĵ² .ÄÉ»ÊÄÀ² Á»² ´Ê·³Ãº»Ĕ º²ºË É´½² ¼Á² ÇÁ°¸¯ ²»¸° ¯ ¾»Á·È´Å´Å
;ÁÄ··Ä´ ÃÄĔÄ Á»·Ë ¸»² Éʲ» ·»Â Á»²" »µ Êij² ,Ì·ÆÃ·Ì ²ÊÀ´ ¿»² º»À ÁÄÂÊľ ¸»² ¶Ê·Ì »¾·µ´· ¿»À½¹ »µ»À¾Ì ¼²Ã² »·· É°¸È¸ È¯Ç ,¼¸Æ¿Á° »´²±³ ¼²¯³ »È
ºË»Â ¼»·² Á·² ,"¾·µ´" ² ÁÊ»·³Ä´ ºË»Â ÊÄ
ľ² ,Áµ»² "ĵ²À" ¾»»º ÁÄ··Ä´ ÁÄÂĸ ÃÄ ÄÊĵ² ² Á»² ºÄ··Ä˸·³Ä´ Á³²¶ ÁºÂ»·· ƶŸ ¸°Ç »´²±³ ¾´¯±³ ,ĸ¿Á½¯Æ
Ľ¾Ä·· ,ĵ²À þ² º½²Êº²³ »»¸ Á³²¶ .´Â·º½»Ê Á² Á»² Á·² ¿»¾·µ´ Á·Æ ¶¹ĔËÀ ² Á»²
»µ·À¾Ì ,Ì·³»Ë» ÁÆ²Ë Á³»·¶Ä´Â² Á³²¶ ,º²¶Ä´ º²¶ ÊÄ Ã²·· "ÃÂ" ¿Äµ Êij»² »µ Á»² ʲ ,Ì·¾µ´ Á·Æ µÂ·Ê´Êĺ·² ¸Å¸°Ç½ ¸°´È¶´ ¸¿Æµ½ ,»"ŵ ÇÁ¿¸¸È
,»³ÊÁ»»ÀÁÄ··Ä´¸»²»»¸Á·ÆÊÄ»»² .¶Ê·Ì ·È Á·² ¶²Ê»³· ¶Ê·Ì³ Á´»»ºË ÁÄÂÄÉ ·È Ê»² Á·Æ Áʲ» »µ Á»² ÄÉ»ÊÄÀ² ĵÀÄÊÆ ¾´Ç¶¯³ Ç´²° ³Á´½È³ ¸Æ¸ÉÁ½´ ³Ç´É³
·Â·Ê½¸ ˺»··²¾µÂÄÀ ¾··»»Æ ²´ÊË 'Ê º²¶ ,Ļȷ¾²··ÄÊ Ä½»¾ÂĸÊÄĔ Á»»¸ ÁÆ²Ë ¸»²'ÃÁÄ·· ,³ÈÀ Á´»µ'Ì·»Â¹·Ê Á´»Êµ»Â ¾ÁµÁ± §Ã¯ ,ǽ¯½ ¾¸¸¯ ¾¸¯ · §Ã¸´³ÇÁ°¸¯ -
.¶½Ê³¾ Á»² ºÊĵ¾»ËÄ´ ºÃ³¾Ä¸ ¶³»Ë» Ë²Ê Êĵ ÊĽ»¾ÊÄ Á² Á³»»¾³ ·È ÊÄ··Ë ʲ´ ÁÄ··Ä´ .¾¸¸µ»¯µÀÁÀ¸´Ç±¾´¯·¸¸Ç°¸´´
Á³" ² ÁÊÄ·· Á·Æ ¼²Â ºµÄÊ ÊÄ·· ,µ»²
Å»·² »·· ¿»² Å»·² ºÉ·ÉÄ´ º²¶ ÁÄÀ" ´Â·È»¸ ² »»³ ºÆ²Ë'Ì·µÄ ÄË»ºÂĺ»·² Á² ¾·ÄÁÄ··Ä´ÉÊ·ĔÁ³²¶Ä¾²ºÄÀ½ ."¶Ê·Ì »´²± ¼²¯ ÇÁ² :·´È §Ãµ¸¯³°¸À¸²
¸»² òµ Á·² ,˺ÂÄÀ ÁË»ºÃ»¾²ÄÊÀ·² Á² Á½¾Ä·· Á»² ,²"ÄËÌ Áû Á»² ,"·Â»¹²" Á·Æ .¾"Ê Ì³Ë ¾·¾»¹ »µ½ µÄ Ì··ÈÀ¶· ¶Ê·Ì¶ É¿¸¶°° ,À¸´Ç± ǯ± ǯ± ¾Á´´Á± µ¸¯
ÁÄ··Ä´ ¸»² ÊÄ ,ÌÀ² Êĵ Äɲº :µÂÄ´¾²Æ »·· º¾»»ÈÊĵ ÊÄ ºË»Â Á³²¶ ¿»³·ÊÉ Á·² ¿»Ê³¹ Ä»»¸ ľ² Á ¸ ± ½ ´ È ¯ Ç ´ ³ Å Ç ¯ ° Å ´ ½ ¼ » ´ À
Ë»" ÁƲËÄ´ º²¶ ÊÄ …Ë»ºÃ»¾²ÄÊÀ·² »µ Á»² ,ÄÉ»ÊÄÀ² Á»² ÁÊ»·³Ä´ Á»³ ¼»²" Á·² ¼·Â»¹ ÁË»µ»² Á»»É ÁÄÀ·É²³ ÇÁ .¯Ç´Æ '³Çȯ¼¸²¸Çȳ½ ,³½¸½È³
'Ê ÅÌ·Ë Á»»¸ º»À ÁÄÀ²¸·È ÊÄ ."Á»²À ºÊ²µ .Ä»ÂÄ··¾»ÃÂÄĔ Á»² ´Ê·³Ãº»Ĕ º²ºË Á»»¸ ¿·Ê² ÊĺÄÀ²¾»É ÊĺÊĵ·¶ Á»¯ ¾¸¯ ¼»È³ ¼²¯ ¾¯ ¾Á´´Á± µ¸¯
Ë» ,¶Ê·Ì ÁƲËÄ´ Á³²¶ ¿¾Ä¶¾»·· Á»À»Â³ ɴƸ°² ÇÁ±¸²»¯´´Á± ¾¸¸µ ·¸½ ,¾·¸°Á±
¸»² ´Ê·³Ãº»Ĕ Á»² Êij² .Éʲ» ·»Â Á»² ,Á»²À
º²¶Ä´ ³²¶ ¼»² .ÁÄ··Ä´ ºË»Âʲ´ º¾²Àĵ ·¸½ ¯Ç²° ²¶ ,É´»¸½Á´ ³Á¸±¸° ,³Ç´É°
»·¸² ÁÄ··Ä´ ºÊ²µ ÁÄÂĸ ÃÄ .¿»Ê³¹ ¼²Ã ² ,¾Á¿ÇÁ» ¾¸¯ ·¸¸Æǯ»Æ ¾´¯ É´Çȸ ¾¸¸µ
»»¸ ÁÄÉ ÁÄÀ - ´»Â»»·· ÊÄ»»¸ Êij² ,Áµ»² ¼²Ã É´È¸Ç §Ã° ³´°± ³±¸Ç²½ »Á° ¯
Á³»¾³Ä´ ÁÄÂĸ - ºÂĶ Á»»² Å»·² Á¾»»È ¯»Ã´½ ,¼¸½È ɯǸ´ ³È´²Æ ,É´²¸À¶´
.¼»¾ÊÄ »º° ²À¶ É°³¯° ,»¯Çȸ É°³¯°
¸»² ò·· ?òµ ¼»² ¾»»ÈÊĵ ò··Ê²Æ" »»º³ ¸ºÇÅ° É´¯Ç» ¸»¸ §ÃȽ ,´²´¯½
?ºÂ»»¶Å»·²Ä´·Âòµ ¾ÁȽ ,É°ÈÆ ¾µ´¯ »Á° ,·Çó´
Á·² ,Á³»·²Äº²ºÁû·Ê´²Á³²¶Ê»À" Á¿Áº¯Ç°´Å »¸Ã¸´µ¯ ǯà ³¿ÁȽ´
ºÃ»»·· ÊÄ»»É ò·· ÊÄ º·º Á½²¸ ¼²Ã ² ¼¸¿ §ÃǸ¯½ ,¼¸½´É¸´ É´¿½»¯ ,¾È·¿Á½ ²"ÃÈÉ ¼¸·ÃȽ .
ÄÂĵ»ËÊ²Æ º²¶ ÊÄ Êij² ,ò··Ê²Æ ºË»Â .¼²¯ »º» ¾»°À´
¾²À·È .º¾Ä··»µÁʻƷȻ·¸²»··¿»½Êµ ¾¸¸µ ¾´Ã ǯ¸ ¸¸Ç² ¾´Ã Á²¿Á ¼´Å
º·º ÊÄ Ã²··Ê²Æ Á»»ºËÊ²Æ ·È ÊÄ··Ë ¸»²
Ê»À ò·· Á½²¸ »µ Á·Æ ¾»»º .Á½²¸ Äû··Ä´ ·°È ¶"¸¼´¸° ,¼¸½´Ç½ ¸µ¿±» É´Æ»ÉÀ³ ·¸¸Å Áȸ²¸¯
þ² ÁÄÂÊľ òµ Åʲµ ÊĵĻ ò·· ,ÁÄĸ Áº¸»·Á ¾¸¯ ¾Ç¸°´Ç §Ã Ǹ½ ¾»Á´´ ,¯"ÃÈÉ
ºÄËÄ´ ºË»Âʲ´ ¸² - ¸»² ,µ¹·»À Ê·Ä»Ë ² ¾´Ã ¾·Æ¿´ §Ã ÁÀ¸´´Á± ¾Ç¸Ç¯° ´Å É´Ç´È
Á»»É Á²¶Ê²Æ ºË»Â ¸»²'à !"´»¾ÄÆ·È" ¼¸°Ç³ ¸´º¸µ» ,·¸¸Æ±¸·Ç¯¿±¸¸¯ ¾¸¸µ !
Êĵ !Ì»ºÊĔ ¶¹´Ë¶ ¸»² Ãľ² !¶ÊÉÀ .³Ç´³·³ ´É½È¿ ¸´»¸Á»´
˜ ˜
‰
‰
„‚‡‚ ˆ‡ „ ˆ
"ˆ ˜ ˆ
‡˜ ‡
‡" "
»²Ê» ¿³·Ê ,Áµ»² 60,000 ÁÄ··Ä´ ÁÄÂĸ ¿ ·ËÁ»»ÉÁÄ··Ä´ºË»Â¸»²ºÊ²Â»·²·· ´¸¸¶ É´Ç´Æ ³Åǯ °Å´½ ¼»´À
Á»³ ¼»² ÁÄ·· .ÄĔ²Ê»»² Á·Æ ¿»ÀË Á»² ºÂÊľĴ Á³²¶ ľ² ;ľ·Ë ÄË»µ»²
² Á»² ÁĴ²´Ä´ ¼»² Á»³ ÁÃɲ··Ä´Æ»·² Äɲº ¿»² º²¶ ĺ²º Á»»¸ .¾·Éà ɻ¾³·Ĕ µ"»¿·»³ÁÊ»·³Ä´¸»²¾"ȸ ɹȻ »³Ê ³½¸½È³ Á¸±½ ´È¯Ç´
,Ì·³»Ë» Á»»É ÁÄ··Ä´ ºË»Â ÁÄÂĸ ÃÄ .ľ·Ë ¼»·² º²¶ ÊÄ Á·² ˵·É »µ·À»¾ ºÂÊľĴ »µ Á»² ¶¹ĔËÀ Ľ»¾ÊÄ Á² ·È ,´"ÆÊÌ Á·Ë¹ ¹¸»±Á½½´¯ ·Á½º µ¸¯ ÀÁ
.¶Ê·Ì »µ·À¾Ì Á»»É ÁÄ··Ä´ ºË»Â ÁÄÂĸ ÃÄ ¾²¸ ÊÄ ³Ê ÁË»º²ºË Á'Ê²Æ º¾²È²³ ËÊĵ² .ÄÉ»ÊÄÀ² Á»² ´Ê·³Ãº»Ĕ º²ºË É´½² ¼Á² ÇÁ°¸¯ ²»¸° ¯ ¾»Á·È´Å´Å
;ÁÄ··Ä´ ÃÄĔÄ Á»·Ë ¸»² Éʲ» ·»Â Á»²" »µ Êij² ,Ì·ÆÃ·Ì ²ÊÀ´ ¿»² º»À ÁÄÂÊľ ¸»² ¶Ê·Ì »¾·µ´· ¿»À½¹ »µ»À¾Ì ¼²Ã² »·· É°¸È¸ È¯Ç ,¼¸Æ¿Á° »´²±³ ¼²¯³ »È
ºË»Â ¼»·² Á·² ,"¾·µ´" ² ÁÊ»·³Ä´ ºË»Â ÊÄ
ľ² ,Áµ»² "ĵ²À" ¾»»º ÁÄ··Ä´ ÁÄÂĸ ÃÄ ÄÊĵ² ² Á»² ºÄ··Ä˸·³Ä´ Á³²¶ ÁºÂ»·· ƶŸ ¸°Ç »´²±³ ¾´¯±³ ,ĸ¿Á½¯Æ
Ľ¾Ä·· ,ĵ²À þ² º½²Êº²³ »»¸ Á³²¶ .´Â·º½»Ê Á² Á»² Á·² ¿»¾·µ´ Á·Æ ¶¹ĔËÀ ² Á»²
»µ·À¾Ì ,Ì·³»Ë» ÁÆ²Ë Á³»·¶Ä´Â² Á³²¶ ,º²¶Ä´ º²¶ ÊÄ Ã²·· "ÃÂ" ¿Äµ Êij»² »µ Á»² ʲ ,Ì·¾µ´ Á·Æ µÂ·Ê´Êĺ·² ¸Å¸°Ç½ ¸°´È¶´ ¸¿Æµ½ ,»"ŵ ÇÁ¿¸¸È
,»³ÊÁ»»ÀÁÄ··Ä´¸»²»»¸Á·ÆÊÄ»»² .¶Ê·Ì ·È Á·² ¶²Ê»³· ¶Ê·Ì³ Á´»»ºË ÁÄÂÄÉ ·È Ê»² Á·Æ Áʲ» »µ Á»² ÄÉ»ÊÄÀ² ĵÀÄÊÆ ¾´Ç¶¯³ Ç´²° ³Á´½È³ ¸Æ¸ÉÁ½´ ³Ç´É³
·Â·Ê½¸ ˺»··²¾µÂÄÀ ¾··»»Æ ²´ÊË 'Ê º²¶ ,Ļȷ¾²··ÄÊ Ä½»¾ÂĸÊÄĔ Á»»¸ ÁÆ²Ë ¸»²'ÃÁÄ·· ,³ÈÀ Á´»µ'Ì·»Â¹·Ê Á´»Êµ»Â ¾ÁµÁ± §Ã¯ ,ǽ¯½ ¾¸¸¯ ¾¸¯ · §Ã¸´³ÇÁ°¸¯ -
.¶½Ê³¾ Á»² ºÊĵ¾»ËÄ´ ºÃ³¾Ä¸ ¶³»Ë» Ë²Ê Êĵ ÊĽ»¾ÊÄ Á² Á³»»¾³ ·È ÊÄ··Ë ʲ´ ÁÄ··Ä´ .¾¸¸µ»¯µÀÁÀ¸´Ç±¾´¯·¸¸Ç°¸´´
Á³" ² ÁÊÄ·· Á·Æ ¼²Â ºµÄÊ ÊÄ·· ,µ»²
Å»·² »·· ¿»² Å»·² ºÉ·ÉÄ´ º²¶ ÁÄÀ" ´Â·È»¸ ² »»³ ºÆ²Ë'Ì·µÄ ÄË»ºÂĺ»·² Á² ¾·ÄÁÄ··Ä´ÉÊ·ĔÁ³²¶Ä¾²ºÄÀ½ ."¶Ê·Ì »´²± ¼²¯ ÇÁ² :·´È §Ãµ¸¯³°¸À¸²
¸»² òµ Á·² ,˺ÂÄÀ ÁË»ºÃ»¾²ÄÊÀ·² Á² Á½¾Ä·· Á»² ,²"ÄËÌ Áû Á»² ,"·Â»¹²" Á·Æ .¾"Ê Ì³Ë ¾·¾»¹ »µ½ µÄ Ì··ÈÀ¶· ¶Ê·Ì¶ É¿¸¶°° ,À¸´Ç± ǯ± ǯ± ¾Á´´Á± µ¸¯
ÁÄ··Ä´ ¸»² ÊÄ ,ÌÀ² Êĵ Äɲº :µÂÄ´¾²Æ »·· º¾»»ÈÊĵ ÊÄ ºË»Â Á³²¶ ¿»³·ÊÉ Á·² ¿»Ê³¹ Ä»»¸ ľ² Á ¸ ± ½ ´ È ¯ Ç ´ ³ Å Ç ¯ ° Å ´ ½ ¼ » ´ À
Ë»" ÁƲËÄ´ º²¶ ÊÄ …Ë»ºÃ»¾²ÄÊÀ·² »µ Á»² ,ÄÉ»ÊÄÀ² Á»² ÁÊ»·³Ä´ Á»³ ¼»²" Á·² ¼·Â»¹ ÁË»µ»² Á»»É ÁÄÀ·É²³ ÇÁ .¯Ç´Æ '³Çȯ¼¸²¸Çȳ½ ,³½¸½È³
'Ê ÅÌ·Ë Á»»¸ º»À ÁÄÀ²¸·È ÊÄ ."Á»²À ºÊ²µ .Ä»ÂÄ··¾»ÃÂÄĔ Á»² ´Ê·³Ãº»Ĕ º²ºË Á»»¸ ¿·Ê² ÊĺÄÀ²¾»É ÊĺÊĵ·¶ Á»¯ ¾¸¯ ¼»È³ ¼²¯ ¾¯ ¾Á´´Á± µ¸¯
Ë» ,¶Ê·Ì ÁƲËÄ´ Á³²¶ ¿¾Ä¶¾»·· Á»À»Â³ ɴƸ°² ÇÁ±¸²»¯´´Á± ¾¸¸µ ·¸½ ,¾·¸°Á±
¸»² ´Ê·³Ãº»Ĕ Á»² Êij² .Éʲ» ·»Â Á»² ,Á»²À
º²¶Ä´ ³²¶ ¼»² .ÁÄ··Ä´ ºË»Âʲ´ º¾²Àĵ ·¸½ ¯Ç²° ²¶ ,É´»¸½Á´ ³Á¸±¸° ,³Ç´É°
»·¸² ÁÄ··Ä´ ºÊ²µ ÁÄÂĸ ÃÄ .¿»Ê³¹ ¼²Ã ² ,¾Á¿ÇÁ» ¾¸¯ ·¸¸Æǯ»Æ ¾´¯ É´Çȸ ¾¸¸µ
»»¸ ÁÄÉ ÁÄÀ - ´»Â»»·· ÊÄ»»¸ Êij² ,Áµ»² ¼²Ã É´È¸Ç §Ã° ³´°± ³±¸Ç²½ »Á° ¯
Á³»¾³Ä´ ÁÄÂĸ - ºÂĶ Á»»² Å»·² Á¾»»È ¯»Ã´½ ,¼¸½È ɯǸ´ ³È´²Æ ,É´²¸À¶´
.¼»¾ÊÄ »º° ²À¶ É°³¯° ,»¯Çȸ É°³¯°
¸»² ò·· ?òµ ¼»² ¾»»ÈÊĵ ò··Ê²Æ" »»º³ ¸ºÇÅ° É´¯Ç» ¸»¸ §ÃȽ ,´²´¯½
?ºÂ»»¶Å»·²Ä´·Âòµ ¾ÁȽ ,É°ÈÆ ¾µ´¯ »Á° ,·Çó´
Á·² ,Á³»·²Äº²ºÁû·Ê´²Á³²¶Ê»À" Á¿Áº¯Ç°´Å »¸Ã¸´µ¯ ǯà ³¿ÁȽ´
ºÃ»»·· ÊÄ»»É ò·· ÊÄ º·º Á½²¸ ¼²Ã ² ¼¸¿ §ÃǸ¯½ ,¼¸½´É¸´ É´¿½»¯ ,¾È·¿Á½ ²"ÃÈÉ ¼¸·ÃȽ .
ÄÂĵ»ËÊ²Æ º²¶ ÊÄ Êij² ,ò··Ê²Æ ºË»Â .¼²¯ »º» ¾»°À´
¾²À·È .º¾Ä··»µÁʻƷȻ·¸²»··¿»½Êµ ¾¸¸µ ¾´Ã ǯ¸ ¸¸Ç² ¾´Ã Á²¿Á ¼´Å
º·º ÊÄ Ã²··Ê²Æ Á»»ºËÊ²Æ ·È ÊÄ··Ë ¸»²
Ê»À ò·· Á½²¸ »µ Á·Æ ¾»»º .Á½²¸ Äû··Ä´ ·°È ¶"¸¼´¸° ,¼¸½´Ç½ ¸µ¿±» É´Æ»ÉÀ³ ·¸¸Å Áȸ²¸¯
þ² ÁÄÂÊľ òµ Åʲµ ÊĵĻ ò·· ,ÁÄĸ Áº¸»·Á ¾¸¯ ¾Ç¸°´Ç §Ã Ǹ½ ¾»Á´´ ,¯"ÃÈÉ
ºÄËÄ´ ºË»Âʲ´ ¸² - ¸»² ,µ¹·»À Ê·Ä»Ë ² ¾´Ã ¾·Æ¿´ §Ã ÁÀ¸´´Á± ¾Ç¸Ç¯° ´Å É´Ç´È
Á»»É Á²¶Ê²Æ ºË»Â ¸»²'à !"´»¾ÄÆ·È" ¼¸°Ç³ ¸´º¸µ» ,·¸¸Æ±¸·Ç¯¿±¸¸¯ ¾¸¸µ !
Êĵ !Ì»ºÊĔ ¶¹´Ë¶ ¸»² Ãľ² !¶ÊÉÀ .³Ç´³·³ ´É½È¿ ¸´»¸Á»´
