Page 15 - Yidishe Tzeit - אידישע צייט
P. 15
:Ȳ´Æ³ É´»¸³Æ
ËÀËÀ ÁÄÂĸ Ľ¾Ä·· ,˵·É »²³´ ľ·ÆºÃ»µÊ²Æ - ¿»²³´ Ä»»ÊºÄ´ »µ ¸»³ ,˸² ,º¾»ÆÄ´Êij»² ÊÄÀ Á·² ÄÀ»Ê²·· º»À .ÉÊ²Æ ²Ê²³ ʻij ²Æ²Æ ÊÄ»µ Êĵ ò·· ,¾"¸Á²À¾²ÉʸĻ¾² 'Ê µ»Ã¹¶
Á·² ¿»ËʵÀ »Ì³ »µ Á»² ¶ÂÀ²Â ¶Ê»ÃÀ³ Ì·²³´³ - Ì·Æ» ¿»ÂÆ Ê³Ã³ ÁĴ²ƺÂÄ ÁµÄ» Á³²¶ Ľ¾Ä·· ÊĵÄÊ Êĵ º²¶ ÊĺÊÄ·· ĵÂÄʻʻÆû² .Ä"´³ ¶Ê·¶º¶ ·ÌÀË »·¾»Ä¾ ˵ɷÀ ÁÄ··Ä´ ¸»²
¿¶À ²"·²½ µ·³½¾ .ÁÊĶĴ² ÁÄ·º »»¸ »·· Ì·¾»¶É ÁÆÄʺ ÁÄÂÄÉ Á·Æ ¸²¾Æ¾»¶ ÁĸÊĵ Á»·Ë ¼»¸ Á³²¶ Á½»¾ÂÄÀ·² ¿Äµ Á·Æ Ê·³»È Á'Ê²Æ ºÊĵ¾»ËÄ´ ,¶ÂËÀ »ÊµÃ ¶ËË ÁÄ··Ä´ ¿»»ÃÀ Á³²¶ ÊÄµÂ»É »µ
·È »»¸ ¿»Ê»³¹ Á·² ¿»µ»µ» ľ»Æ ÁÄÀ·ÉÄ´ ÁÄÂĸ ÁÈĸÉÄ··² ÁÄÂÄÉ ·È ·²·· Ç»¸ Á´»µ»»¾ Á»»² ·¾»Æ² ʸĻ¾² 'Ê ¾·µ´¶ ·»¹² ò·· º»»É³ĴĴÊij»² Á·Æ Áʲ··Ä´ ºÊIJ³ ¼²ÂÊĵ Á·² ,Ë»µÉ º´²¸Ä´
·È .Ì·ÂÀµ¸¶ ¿Äµ »»³ Á˺·²·· Á·² Á»»¸ µ³½À òµ ¸»² º»»È Êij¾Ä¸ Êĵ Á»² .ĵÂÄÀ·É² Ë»ÊÆ Á·² ,¾¾·½ Á´»¾»»¶ Á'ʲƷ»À»¾½º²¶Ä´º²¶¾"¸ Äû·Ê´ »µ Á»² Á»»´½²Â ÊÄ»»¸ Ê²Æ ¾¾·½¶ ̾¶Â¶
»²³´ »Ê¸Â º»À - ÁÄ··Ä´ ʻ̽À ÁÄÀ º²¶ ºËÊÄ Å»·Ê² ÊÄÀ Á·² ÊÄÀ Ǿ² µ·¶ ¶¸¹À Ľ»»ÊºÃ»»´ ¿Ä»»Â ¿Äµ Á³»·¶Ä´Ã»·Ê² Ì·³»Ë¹ ÄÊĵ·¸²³ º»À ÌÉµÈ Ê²Æ Áº²º Áû·Ê´ ÊÄ»»¸ Á·Æ º»Êº ûÆ
»¾ÃÆÃÀ ¿»µ»µ»· ¿»½Ê³² Ä'³·Ë¹ »»··È - ˵·É »µ ÁÄ··Ä´ ʲÆÀ Á³²¶'÷²·· ,Á² Á³»·² Á'Æ»·² Êĵ Á½¾Ä·· Ê²Æ - 'Á»²·Ë ʸÄ' Á'Ê²Æ 'ÁÊÉ'' .'Ì·À·¹¶ »ÊÀ·Ë ¾¾·½' ˵·É¶
ËÊĶ ¼·Ê³ Ê"¶·À ,ÁÄ»·· É"ɳ ²ËʵÀ »³µ ̷˲ʳ· ´Ê·³ÃÀ²»¾»·· Ê»Ä »Ê·²À· »¾·µ´ ľ»Æ - ÁÄ··Ä´ ËÆ Ê÷À ÃÊĵ·¸²³ ¼»¸ º²¶ Êĵ·Ê³
¾²»¹» ¶ËÀ Ê"¶·À·Ì»ÀÄ··µ»µ»Á·²Á»»ºËÂÄʲ¶ .²"º»¾Ë ¾¾·½¶ Ì·²»Ë »Ê³¹ »µ Á³ʷ ÁÂÊÀ É"½ ·È ÁÄÀ·ÂÄ´Êĺ·² ¼»¸ º²¶ '¹¶ ·Ì¹ÆËÀ ò·· e_kskhc nqewqb nhdx ihe
.·"»¶ ,¿»·³Â¸²Ê ¶À˶ Ê"¹Â¾ ¿»À·ÈÄ ¿»À·½Ã ¿Äµ Ê²Æ ÁÆ²Ë ,¶³·Ë¹¶ Á²À¾²É ̹ÆËÀ Á·Æ ÁÄÀ²Â Á»²
˵·É»²³´¿ÄµºÂ»·Êɲ³ÁÄÀº²¶¼²ÂÊĵ qbqw nx h_`a _ gwqcqaphd_ .Á·»¾Ä¶ ¿¾·Ä³ Á·Æ Êĵ·Ê³ ÊĺÂÄ»À²ÊÆ ² ÁºÄʺĴƻ·² º²¶
,·"»¶ ÊÄË»Æ '»Ê² ¾²ÊË» Ê"¶·À ,»¾²ÊÉ É"ÉÁ·Æ ÊÄ»µ Á´»ºÊ²Ã»·Ê´ ¿Äµ Á·Æ Å»·¾ Á'Êij»² ¿²Ê´²ÊÆ Êĵ ¸»² '¾»¹ ¾² ¾»¹À' ³·µ µ·µ Ê"¶·À µ³½Â¶ »Â³Ê¶ º"¹¾³» ,¾"¸ÊºÆÂ
¿»À·ÈÄ ¿»À·½Ã ¼»¾'˵·¹Á»»Ê²º´ÂÄʳÊĽ¾Ä·· ¾²È ² ºÊIJ³ ¾¾·½¶ ̾¶Â¶ º²¶ ,ʵ¶· µ·¶¶ Á·²ÊÄÀ¾²¸ÊĵºÊÄ··ÊµÃ½ÁÄ·· ,ºÈÄ¸Ä´Ê²Æ É"É »Ê»É·À· ¾¾·½ Á·Æ ˵·É »²³´ ² ,·"»¶ Á²À¾²É
ÃÊĵ·¸²³ '·Â»Ì·³Ê ÌÉµÈ ÊÄ»µ' »»³ ´Â²¸Ä´
go_sxqa nbqh gk_c ndaho-kkdj wqhho wqb
gwq`hdu_` hhop_bods nmek nmem nqm eh_ ,gj_o lqoq`hdcqa nd_ njhhw ,njhkwqc lqb phd_jwdb
ydkdv qkdsgo_k_g hb nxhddu nds np_aqa rhdodu ihe g_c p_dd ao_eqa nkdswhk_v lqods nw_ddqa
w_o nqdd .d hc n_mgda wjxxh w cdm naom kq`c nd_ wqhhddv ihkwqaodh ,w_j cwhx nds lhoaomc
-lhoaom ldu nk_sqa k_e nds nahd_ hb eh_ ,nqaohe du ghhvjhkaqm lqb n`qaqa g_c `wqc w dh wqb
.cwmed cwhx nahb ydvhym nxho_mw_c khs lqb nds gs_jw_s ahbowqdd qmw_sg_ks
qoqaodkqa-qgda qahe_b hb nqdd ,vdwbphd_ ldu nqmdvqa aodwqgphha_` hb eh_ gshdcwq`h_
ngmhw_` nds cwhuh nxh odaho lqhho lqb nqaoheqaphd_ - gj_o n jwdb k_m qjhkgq - n`_c wqaohe
lkdxm w hbh kq eh_ p_b .v chq lhkxdwh nds d hc wqawq`ohwa lkdxm w cdm nhfkm nxhbhpf
lwdy nds xdbvd kdba ydje n wq`h_ gdhs lqoq`hwxqa xhws _ rhd_ nw_ddqa gp_sw_s kqhuqsp
. poc kq` wh_m h`w yvbuk ydmdfc hwmdx kkdj xbdvc yvbu n w_s nhhe du
·¸¸Å Áȸ²¸¯
²"ÃÈÉ ¸É´Æ¶° .
!
ËÀËÀ ÁÄÂĸ Ľ¾Ä·· ,˵·É »²³´ ľ·ÆºÃ»µÊ²Æ - ¿»²³´ Ä»»ÊºÄ´ »µ ¸»³ ,˸² ,º¾»ÆÄ´Êij»² ÊÄÀ Á·² ÄÀ»Ê²·· º»À .ÉÊ²Æ ²Ê²³ ʻij ²Æ²Æ ÊÄ»µ Êĵ ò·· ,¾"¸Á²À¾²ÉʸĻ¾² 'Ê µ»Ã¹¶
Á·² ¿»ËʵÀ »Ì³ »µ Á»² ¶ÂÀ²Â ¶Ê»ÃÀ³ Ì·²³´³ - Ì·Æ» ¿»ÂÆ Ê³Ã³ ÁĴ²ƺÂÄ ÁµÄ» Á³²¶ Ľ¾Ä·· ÊĵÄÊ Êĵ º²¶ ÊĺÊÄ·· ĵÂÄʻʻÆû² .Ä"´³ ¶Ê·¶º¶ ·ÌÀË »·¾»Ä¾ ˵ɷÀ ÁÄ··Ä´ ¸»²
¿¶À ²"·²½ µ·³½¾ .ÁÊĶĴ² ÁÄ·º »»¸ »·· Ì·¾»¶É ÁÆÄʺ ÁÄÂÄÉ Á·Æ ¸²¾Æ¾»¶ ÁĸÊĵ Á»·Ë ¼»¸ Á³²¶ Á½»¾ÂÄÀ·² ¿Äµ Á·Æ Ê·³»È Á'Ê²Æ ºÊĵ¾»ËÄ´ ,¶ÂËÀ »ÊµÃ ¶ËË ÁÄ··Ä´ ¿»»ÃÀ Á³²¶ ÊÄµÂ»É »µ
·È »»¸ ¿»Ê»³¹ Á·² ¿»µ»µ» ľ»Æ ÁÄÀ·ÉÄ´ ÁÄÂĸ ÁÈĸÉÄ··² ÁÄÂÄÉ ·È ·²·· Ç»¸ Á´»µ»»¾ Á»»² ·¾»Æ² ʸĻ¾² 'Ê ¾·µ´¶ ·»¹² ò·· º»»É³ĴĴÊij»² Á·Æ Áʲ··Ä´ ºÊIJ³ ¼²ÂÊĵ Á·² ,Ë»µÉ º´²¸Ä´
·È .Ì·ÂÀµ¸¶ ¿Äµ »»³ Á˺·²·· Á·² Á»»¸ µ³½À òµ ¸»² º»»È Êij¾Ä¸ Êĵ Á»² .ĵÂÄÀ·É² Ë»ÊÆ Á·² ,¾¾·½ Á´»¾»»¶ Á'ʲƷ»À»¾½º²¶Ä´º²¶¾"¸ Äû·Ê´ »µ Á»² Á»»´½²Â ÊÄ»»¸ Ê²Æ ¾¾·½¶ ̾¶Â¶
»²³´ »Ê¸Â º»À - ÁÄ··Ä´ ʻ̽À ÁÄÀ º²¶ ºËÊÄ Å»·Ê² ÊÄÀ Á·² ÊÄÀ Ǿ² µ·¶ ¶¸¹À Ľ»»ÊºÃ»»´ ¿Ä»»Â ¿Äµ Á³»·¶Ä´Ã»·Ê² Ì·³»Ë¹ ÄÊĵ·¸²³ º»À ÌÉµÈ Ê²Æ Áº²º Áû·Ê´ ÊÄ»»¸ Á·Æ º»Êº ûÆ
»¾ÃÆÃÀ ¿»µ»µ»· ¿»½Ê³² Ä'³·Ë¹ »»··È - ˵·É »µ ÁÄ··Ä´ ʲÆÀ Á³²¶'÷²·· ,Á² Á³»·² Á'Æ»·² Êĵ Á½¾Ä·· Ê²Æ - 'Á»²·Ë ʸÄ' Á'Ê²Æ 'ÁÊÉ'' .'Ì·À·¹¶ »ÊÀ·Ë ¾¾·½' ˵·É¶
ËÊĶ ¼·Ê³ Ê"¶·À ,ÁÄ»·· É"ɳ ²ËʵÀ »³µ ̷˲ʳ· ´Ê·³ÃÀ²»¾»·· Ê»Ä »Ê·²À· »¾·µ´ ľ»Æ - ÁÄ··Ä´ ËÆ Ê÷À ÃÊĵ·¸²³ ¼»¸ º²¶ Êĵ·Ê³
¾²»¹» ¶ËÀ Ê"¶·À·Ì»ÀÄ··µ»µ»Á·²Á»»ºËÂÄʲ¶ .²"º»¾Ë ¾¾·½¶ Ì·²»Ë »Ê³¹ »µ Á³ʷ ÁÂÊÀ É"½ ·È ÁÄÀ·ÂÄ´Êĺ·² ¼»¸ º²¶ '¹¶ ·Ì¹ÆËÀ ò·· e_kskhc nqewqb nhdx ihe
.·"»¶ ,¿»·³Â¸²Ê ¶À˶ Ê"¹Â¾ ¿»À·ÈÄ ¿»À·½Ã ¿Äµ Ê²Æ ÁÆ²Ë ,¶³·Ë¹¶ Á²À¾²É ̹ÆËÀ Á·Æ ÁÄÀ²Â Á»²
˵·É»²³´¿ÄµºÂ»·Êɲ³ÁÄÀº²¶¼²ÂÊĵ qbqw nx h_`a _ gwqcqaphd_ .Á·»¾Ä¶ ¿¾·Ä³ Á·Æ Êĵ·Ê³ ÊĺÂÄ»À²ÊÆ ² ÁºÄʺĴƻ·² º²¶
,·"»¶ ÊÄË»Æ '»Ê² ¾²ÊË» Ê"¶·À ,»¾²ÊÉ É"ÉÁ·Æ ÊÄ»µ Á´»ºÊ²Ã»·Ê´ ¿Äµ Á·Æ Å»·¾ Á'Êij»² ¿²Ê´²ÊÆ Êĵ ¸»² '¾»¹ ¾² ¾»¹À' ³·µ µ·µ Ê"¶·À µ³½Â¶ »Â³Ê¶ º"¹¾³» ,¾"¸ÊºÆÂ
¿»À·ÈÄ ¿»À·½Ã ¼»¾'˵·¹Á»»Ê²º´ÂÄʳÊĽ¾Ä·· ¾²È ² ºÊIJ³ ¾¾·½¶ ̾¶Â¶ º²¶ ,ʵ¶· µ·¶¶ Á·²ÊÄÀ¾²¸ÊĵºÊÄ··ÊµÃ½ÁÄ·· ,ºÈÄ¸Ä´Ê²Æ É"É »Ê»É·À· ¾¾·½ Á·Æ ˵·É »²³´ ² ,·"»¶ Á²À¾²É
ÃÊĵ·¸²³ '·Â»Ì·³Ê ÌÉµÈ ÊÄ»µ' »»³ ´Â²¸Ä´
go_sxqa nbqh gk_c ndaho-kkdj wqhho wqb
gwq`hdu_` hhop_bods nmek nmem nqm eh_ ,gj_o lqoq`hdcqa nd_ njhhw ,njhkwqc lqb phd_jwdb
ydkdv qkdsgo_k_g hb nxhddu nds np_aqa rhdodu ihe g_c p_dd ao_eqa nkdswhk_v lqods nw_ddqa
w_o nqdd .d hc n_mgda wjxxh w cdm naom kq`c nd_ wqhhddv ihkwqaodh ,w_j cwhx nds lhoaomc
-lhoaom ldu nk_sqa k_e nds nahd_ hb eh_ ,nqaohe du ghhvjhkaqm lqb n`qaqa g_c `wqc w dh wqb
.cwmed cwhx nahb ydvhym nxho_mw_c khs lqb nds gs_jw_s ahbowqdd qmw_sg_ks
qoqaodkqa-qgda qahe_b hb nqdd ,vdwbphd_ ldu nqmdvqa aodwqgphha_` hb eh_ gshdcwq`h_
ngmhw_` nds cwhuh nxh odaho lqhho lqb nqaoheqaphd_ - gj_o n jwdb k_m qjhkgq - n`_c wqaohe
lkdxm w hbh kq eh_ p_b .v chq lhkxdwh nds d hc wqawq`ohwa lkdxm w cdm nhfkm nxhbhpf
lwdy nds xdbvd kdba ydje n wq`h_ gdhs lqoq`hwxqa xhws _ rhd_ nw_ddqa gp_sw_s kqhuqsp
. poc kq` wh_m h`w yvbuk ydmdfc hwmdx kkdj xbdvc yvbu n w_s nhhe du
·¸¸Å Áȸ²¸¯
²"ÃÈÉ ¸É´Æ¶° .
!
