Page 16 - Yidishe Tzeit - אידישע צייט
P. 16
:Ȳ´Æ³ É´»¸³Æ




°Á ¸´¿·« ë¿ "¯·´·¯ ·¶° ¸°´¯ ·¶" º­´¿Ã«¿ ³½°° ·¶´¯ »Â»ÂÄ Ä¾² Êij»² ÁÄ··Ä´ Áµ º»»È ÄÊÄ´Âľ ² Á·² µ¹² ´´ ÌÊ·É ÄºÂIJÀÊÄĔ ² ÁÊÄ·· º¾ÄºËÄ´Ĕ²Ê² ¾²¸íà ¸² ´»º½»··
Ŭį µÄ¹¬ ¯Ã°Å¯ ®°¹´·· Ž° ¸°Â¹ º´´± ½¬°Â º½»½Â Á·² ,·ÂÆ·² ¾Ä ʳµ· ʳµ ¾½ ´»µÂÃÄ·ÀËû·² ,²Ë»µÉ ²¾·¾»¶¶ ²Â»Ä Á² Áº¾²¶ ¾²¸ ò·· ¶½Êµ¶· ¶´¶Â¶ ĺÃÂÊÄ Ä´»µíÌ·»Â¹·Ê
!«Ä´®Â «·°·´¯ ´® ¸°Ã« ­½³ ½·« º´« Ä®°Â ² ¼»¸ ºÊĵ²Æíà ·²·· ,¿·»¶ ʵà ÁíÆ»·² Ì·¾²Ë ¶À½ º¾µÂ²¶²³ .ºÊƳ· ¾¾½³ ʻĶ Ì·½·¾¶Ì ľ² Å»·² ,¶ËĶ ¾½ ¾Ä ²¹»ÉĔ
fgx n shd_ qbhh`qa hb gqdd w_h lqb phd_jwdb .Ì·Ëľ ¶À ̵½ Ìĵ¾ ¶½Êµ¶ ¼»¸ ÁÄÀ·Éíà ·²·· ¿·ÉÀ ²¸² Á»² ,"ʻĶ ÌË·µÉ" Êĵ Å»·² »»Ã
hhwb pk_ gkqgxqawqc_ ihkwqc nwqdd xbfc ¾½ ˲ʳ ¿»µÀ·Ä¶ É»µÈ¶ »µ½Â ¿»ÂÉÃÄ »µ ,ʻĶ »Ë²Ê »µ ·²·· ,Á¸»»ÊÉ Á·² Áº½»Ë ľ² Á·Æ Áµ»² Ê帻·º ÊÄ´»¾µÂÄÈ Å»·Â·È
k_wxhm lhsk_ w_s nk_e-pq qahb yd`fw qjhkwqc ²"º»¾Ë ¿»Â³Ê »µ Á·² ,ÊÄÂľĔ »µ º´»»¾Ä´Ê²Æ Á³²¶ ,ʻĶ Ì·¾ÄÆÀ ÁíÆ»·² ÁÊ»Æ ¼»¸ ¾²¸Ãľ²¸²Ì·»Ê¹²¶¾·Ä³Á»»¸²Ë·ÂÅʲµíÀ
¶À½· ¶À½ Å»·² ÁÄ··Ä´ Áµ Á·² ¶µ·É· ¶µ·É ¾½ ºÊĶĴû·² Á³²¶
²Ë»µÉ ²¾·¾»¶¶ »À» »µ ¼ËÀ³ »»Ã ,¶Ê¶º³· ¶Ë·µÉ³ ÁÆ·² ÁºÃ½Ä¶
w_h-w_boqk_v lqb qbodw nw_s du nqmdv p_dd ÌË·µÉ ,Ì·²··ÉÀ¶ Ì·Ê˽ ,Á»³·Ê»Ä ,Ì·Ê˽ Ä´·Â ¸»² ò·· ¿»Â»ÂÄ Á·Æ º»³Ä´ ¿Ä»² ij¾Ä¸ »µ ;ʲ» ÁȲ´ ¿Äµ û·²½Ê·µ »»Ã Á·²
yd_dswd ydqdxh ngq`duphd_ ¸² ÊĽ»¸ Á½²À ·È ,Ì·Ä»Âȶ »Êµ´ »µ Ä´·Â³ ,¿»Â·É»Ì ¶À½ ¶ËÄ ,ʻĶ Á·² "ÁIJ»ÈʲĔ Ê帻·º ÊÄ´»¾µÂÄÈ" ·È º¾ÄºËíÀ ÁÄ·· ,"Ì·Ê˽"
µ»À »»Ã ,¿ÄÂÊ²Æ ÁºÃ½Ä¶ ÁíÆ»·² º¾ÄºËÄ´ÉÄ··² ¶"¸Ä³ ¸»² Ãľ² ¸»² Ãľ² ¸² ÁÊĽ»¸Ê²Æ ·È ,Áµ»² Ê帻·º ÄÊÄ··Ë Ê²Æ Ì·µ·ÄÃ
* * * -»»¶ û·² º¾²ÆÄ´ ò·· ,²Ë»µÉ ²¾·¾»¶ »µ º»»Èʲ» Áû·Ê´ ÁíÆ»·² .Á»Êµ¶À¶ ÁÀ Á»Êµ¶À¾ Ì·²»½· »·²Ê½ Ê·µ»¶¶· Ì·Ê˽¶ Ì»¾½Ì³
ÄÂĵ»ËÊ²Æ ºÃ³¾Ä¸ ºÊĵ²Æ òµ ò·· ˵·É Ì³Ë ¿·² ʲ» ¸² Á´²¸ ÁÄÉíÀ ò·· ,"Á»³·Ê»Ä Á·É»Ì" ·È òµ º»»´ Êĺ»»·· »·¸²
:¸´»°»²Å°¯·¿ÅĬ·¸´®¹°½¯ »·¸²»·· ,Ì·Ê·µ¾ Å»·² »»Ã Á·² ,Áʲ» ľ² »·· ËÊĵ² Ì·µ·Ã»· Ì·²Ê·¶ ÄÊÄÃÄÊ´ ÁIJ¶Ê²Æ ʲ» Á·Æ Ì³Ë ÁºÃ´»È»»² ÁµÄ» ËÀÀ ¸»² ¿·»¶½
.Ì·²»½· »·²Ê½ ÁÊ»Æ ¼»¸ Á¾²¸ Á½²¸
"Ë·µÉ¶ Á·»È" ¿»»³ ÁÊĺ²Ë Á¸»Ê ² º¾ÄºËÄ´ÉÄ··² ¿»Â³Ê »µ Á³²¶ Á³Ä´Ä´Êij»² ºÊÄ··íà »·· Ì·Ì³Ë ÄÂij»·¶Ä´ ÁÄ··²ÊÆ Ã²·· ¶ËÄÀ »Ë²· ¿»µ»Ã¹ º»À Ì·Ê·³¹
»µ Á·Æ ºµÄÊÄ´Ĕ² ,Ä"»¸ ľí»ÄË» »³Ê Á·Æ ˵·É¶ ¾È³ ¶¹·ÂÀ¾
Ì·¾ÆÌ Ê²Æ º¾ÄºËÄ´ÊĶ² Å»·² ÁÈ»¸ ʵý ¶"»² ºÄ·· ¿»Â³Ê¶ µÄ· Êĵ ¸² µ·Ã» ÊÄÉʲºË ²¾·¾»¶ »µ ÁÄ·· ʲ»-»»¶ ¼²Â ºµÄÊ ÊÄ·· ,ʲ» Á»² ¿»Ì³Ë ÄÊÄÃÄÊ´
ÅʲµíÀ Á·² ,˵·É ̳˶ ¿·» ¿Èij û·² º¾²ÆÄ´ ²Ë»µÉ
ľ² Á»»´·È½Ê·µ² ,º»»È É»ºË ĵĻ ,̷ƻò ÄÊÄÂÄ¾É Á·² ÄÊÄÃÄÊ´
º»À »»Ã Á·² ʻĶ Ì´¶Â¶³ »»Ã ,ÁĴ·¾É»··ºÂ² ľ² ,ʻĶ Ì·½·¾¶Ì
Ì·³³Ê »µ ̳·º¾ º½»¾ ¼Ä¾º»··É ,¿»½Êµ¶ ̲ Á»ÂÉÌÀ· ,¶Ë·µÉ¶ »¾·³´ ̳¹Ê¶ ĵÂÄÀ·ÉÆ»·² ľ² »µ ,Á»µ½· ̵½ º¾ÄºËÄ´Ĕ²Ê² ¸»² "ʻĶ ³·Ê»Ä" Êĵ ¸² ÁÊĽ»¸Ê²Æ
»Êµ´" »µ º»À ij¾Ä¸ »µ ,Ê·µ»¶¶ Ì»¾½Ì³ ,ÁÆ·² ÁºÃ½Ä¶ ÁíÆ»·²
¶Ä·Ë» »ËɳÀ ¿»µÉ·Æ¶ Ìĵ· ¶½Êµ¶ »µ Êĺ·² Á»»´·È ¾²¸ º¾ÄºËÄ´·È ºÊÄ·· ò·· Ãľ² ,º²ºËÁ»»²Á»²Áµ»²Ê帻·º¿²¸·È¼»¸ÁÄÀ·ÉíÃÁÄ·· "Ì·Ä»Âȶ
ÌË·µÉ ¹½ ¿Äµ Á³»»¶ Á·² Á¾ÄºË·ÈÉÄ··² ,¾ÄË· µÄÈ ¾½ ¾Ä ,¶Ê·Ì ÁÆ·² ÁºÃ½Ä¶ ÁíÆ»·² Á»»¸ ¾²¸ Ãľ² ¸²
vhbuc o qk gjhk nbohu du lhsk_ w_s wqg_x gjhk ÁÄÂÄÉ ¼»¸ Á¾²¸ ¾²ÊË» Ì·³³Ê »µ ¸² ,¿ÄÂÊ²Æ ÁºÃ½Ä¶ ÁíÆ»·² ʻĶ ÊÄÉʲºË ² ¼»¸ ºÊĵ²Æ "¶Ê¶º ¶·ÉÀ" Á·Æ ²Ë·Â Êĵ Á»²
hvk_ xdbv ,¶Ê¶º³· ¶Ë·µÉ³ º»»É³»·¶Ä´ ² º»À ¿»µÃ¹· ¿»À¹Ê ÁºÄ³Ã»·² Åʲµ ¼²¸ ĵĻ »·¸²»·· ,¶²Ê·¶· ¶´¶Â¶¶ ¹½ ÊÄËí»Â³Ê
nhhe kkBym nqoqv du boxhbo_vwhq wqg_x lhkcy !¶ÂÀ²Â í»ÊÉ ÉµÈ¶ Ê»Ä ¼¾ ²ÊÉ» Á½ »Ê¹²· ¾½ ¾Ä ¶¾·ÄÀ ¶Ê»ÀË ² º»À ,Ì·²»½· »·²Ê½ ÁÊÄ·· º¾ÄºËÄ´ÉÄ··²
·È ºÀ·Éíà ÁÄ·· ij¾Ä¸ »µ Á·² ,Ì·´Êµ ĺýĶ »µ Å»·² ,¶ËĶ
!ʻĶ ÌÊÀËÀ ̲ ·ÊÀË·
yqbc y`fwc` ,ºÆ»·ÉíÀ ò·· ¿»¹ºË ÄË»ÊÆ Ä¾² »µ Á·² ʻĶ »Â»Â³ ľ² »µ ÁÄ»·³
goqc hb nx_dd nqoqv du nqaodgjhwohh_ lhbh ykhgo * * * ÁµÄʽʷµ² ÁÄÂÄÉ ·È ¼»¸ ,¶Ê·ÌÌĵ²Á»»¸·ÈÅʲµ¾²Êij»²·²··
du lqow_s ngpoqx n shd_ g_gxqaphd_ nhhe gqdd pqk_ :¯ Ã¡° £Å«Á£Å£°£»ž£¹œ¹ .ʳµ¾½ÉË·»¿¶»Ĕ¾Ä·¾ÄË·µÄȾ½¾Ä
yqbc y`fwc idym nhhe kkBym nqoqv du nbh_ njhkaqmwq ¶³·º ¶Ê·Ë³ ² ,¶Â»ÂÊÀ· ¶¾·µ´ ¶¹ÀË ² ÃÄ ¸»² ʲÆÊĵ º²
»µ ·È Ê»ºÃÄÊÄÉ Å»·² ÁÄÀ·É ò·· ¾²ÊË» Ì·³³Ê »µ Ê²Æ ,¿ÈÄ Á˵Ì
ºÊÄ·· "¶Ê·Ì¶ ¾½»¶" Á¸»Ê :´»¾²ÀºËÊÄ
ÊÄ»»² ÊĵĻ' :ÁÊĽ»¸Ê²Æ Ê»ºÃÄÊÄÉ »Ë²Ê ,˵¹¶¹ºËÁíÆ»·²º´»»ÈÊÄ »²¶¾ ÁµÂ·³Ä´·È ÁÄÂĸ Ľ¾Ä·· ,¶Â˶ »À» ¾½ ¼ËÀ³· ²Ë»µÉ ²¾·¾»¶
Á »²ÁºÄʺ»»Ê²º·º¶Æ·ÉÌÄÂĵ¾²´Ä»»Â²¸² ,²»ÊƷ˵ ²ÌÊÉ
º»À Ë·µÉ¶ Á·»È ¿·È ÁÄÀ·É² ÁÄÂÄÉ ¶"»² ºÄ·· Á»² ĵ»»³Ä´ Ä»·Ê Ä··»Ã²À ´»µÂÊ»ÀʲÆòʺ ¶"³¸»²´ÄºÄÊĺÈľ»µÁ»²ÁÄ·· ,Ä¾ÄºÄºË ÊÄ´»¾»»¶ Êĵ
!‘²Ë»µÉ ²¾·¾»¶¶ »À» ľ² ¼ËÀ³ º»»É´»²·Ê ² ¾½»¶ Á¾·Æº½²ÊĔ Êĵ Á·Æ ¶´¶Â¶¶ ¹½ ÊÄËí»Â³Ê ÊĺÂIJÀÊÄĔ Êĵ Áʲ··Ä´ µÃ»»ÌÂ
g_c m p_dd xbfc fgx n shd_ ihe gohsqa kjhc wqhho ˵·É¶ ÌÊÀËÀ ¾Ä Á»»¸ µÀ·Ä ¶"»² ºÄ·· ò·· Ê»ºÃÄÊÄÉ º²ºË
.¶ËĶ ¾½ ¾Ä Ì·»Ê¹² Á´»µí¶Ê·Ì ÁÄÀ²É¾·Æ Áíº»À ʻĶ »Â»ÂÄ ¾½³
ÁÊ²Æ ·È ÁÄÀ·É "Áµ»² Ì·³³Ê" ¸² Á´»·² »µ Ê²Æ Ì·»Ê¹² Áíº»À vc ndhu nd_ ehdc nahkhhc nxhddu gshdvqaB_ w_h-hhc ¿»É»µÈ¶ ¿»Â·²´¶ ¿»Â³Ê¶ Á·Æ º»»ºË²³ ¿»Â³Ê¶ µÄ· Êĵ
¼Æ·Ë Ë·µÉ¶ Á·»È ¿·È ÁÄÀ·É² ¼²µ ¾»·· ÊĵĻ Á·² ,º»»Èʲ» ¿·È :¯·¿Å «¯Å ¸Ä ¯»´Ã ¸°Â¹¬ »³Ê É"¶Ê¶ É»µÈ Á´»¾»»¶ Á·Æ ·»½Êµ³ ¿»½»ËÀÀ· ¼Ä¾É»Â»»² ,²"º»¾Ë
Ľ¾Ä·· É»µÈ¶ »µ½Â Ä»»ÊºÄ´ »µ Á³²¶ ,Á»»¸ ¹»Ë ÊËɳ ÁµÂ·³Ä´·È ÁÄÂĸ Ľ¾Ä·· ,Ä"»¸ ľí»ÄË»
Ì·¹·½ º´»»¾Ä´Â»»Ê² Ë·µÉ¶ Á·»È ÁíÆ»·² Á´»ÆÊ²Æ ¿ËÆ ̷·²Ì ·Ê½¸¾· ·À˾· Ë·µÉ¶ ¿Â»É¸¾ Ç»À²
,ÁĴ·²»À²³ Ľ»¾ÂÄ··Ä´ÊÄû·² º»À Ì·À·ÈÄ Á¾ÄºË·ÈĔ²Ê² ·µ¹²Ì ¿¾·½ µ¹» Á·² ,¿»À»¶ ¾½
¸ ²ÁÊĽ»¸Ê²ÆºÄ··Ã²··ÊµÃ²Á¾ÄºË·ÈÊĶ² pgoqg ò·· Ì·³²¶ Ê»Ä Á·Æ ¶´¶Â¶ Ä´»µíÌ·»Â¹·Ê »µ
pgoqg r_kxr_kx
Ë·µÉ¶ Á·»È ¿·È ÁÄÀ·É·È ÁÄÉ "µ»² ÊĵĻ" Ì·µÄ Ì·¾¶É »´»¶ÂÀ ,¶Â»Ĕ ·ÂÀÀ· µÌ» ·ÂÀÀ
!Á»»¸ ¾¾ĔÌÀ Á·² ²¾·¾»¶µ ²À·»³ :¶²Ê»³· ¶Ê·Ì³ ¿»¾·µ´ ,¿»ÊÄ˳ ¿»Äµ·Â ,Á»Ê·Ë»
¾Ä ¿»µÀ·Ä¶ Ê»ºÃÄÊÄÉ Ê»Ä³ ¿Ä »Ë²Ê »µ ¼»»ÊÂĺ¾Ä¸ ¿»»¹ ɹȻ »³Ê È"¶´¶ ¶"¶
²ÌÄ»»Ã³ Á³²¶ ,˵·É ¶·²Â ·Ì»³· Á·»È¶ ÌÊÀËÀ ;Ä··²É²Ëº - Ê»ºÃÄÊÄÉÀ Ê"·Àµ² - ²"º»¾Ë
Áº»ÂÄ´ ʲ´ ² Á¾ÄºË·ÈÊĶ² Á¸»··²³ ²»À˵ ´ÊijÂĺ²Ê »·¾¶ Å÷¶» Ê»²À »³Ê È"¶´¶
¿Äµ ÁÊ»¾²ÊºÂ²É »»Ã ºÄ·· ò·· ,ʵà ¿»»¹ »³Ê È"¶´¶ ;Á²Ã²ÉÀ Ê"·Àµ² - ²"º»¾Ë
É"ËÈ·À ,˵·É Ì³Ë ³ÊÄ ÊÄÉÊ²Æ ÁÊÄ»·¶Ä´À·² - ²"º»¾Ë ´ÊijÂĺ²Ê »·¾¶ Ë»³»»¾ ²µ·¶»
ʵà ² º»À ,´²º ÁȲ´ ¿Äµ ¼ËÀ³ ´²ºÂ·¸ Á·² »·¾¶ µ·µ ¾²·ÀË »³Ê È"¶´¶ ;»ÄËʲÆÀ Ê"·Àµ²
-º»»¶ÊĽ»¸ ľĻÈÄĔà Á·² ¿»ÂÉÃÄ Á·Æ º»»¾´²³ »³Ê È"¶´¶ ;»Ê²··µ² µ"³²´ - ²"º»¾Ë ¸»·ÊÉ
¸² ¼²·· Êĵ Å»·² Á»»ºË Á¾Ä·· Ľ¾Ä·· ,Áº»»¶Â»»² ³º» É"µ³² - ²"º»¾Ë Êĸ²·· »·¾¶ »³È ¿¶Ê³² ²"ÃÈÉ ¼¸È´²Æ .
¸² Á·² ¶Â½Ã Á»»É ·È ¶¾»¾¹ ÁÄÀ·É ºË»Â ¾²¸íà Á»³·Ê '»ÄË» »³Ê È"¶´¶ ;»Ã²À ʲÀº²Ãíµ ³¾
Á·»È ¿·È Á»»´·È½Ê·µ² º»»É½»¾´ÄÀ »µ º²¶ ÊĵĻ '»¾² ³Ê¶ Á·² ;Ê»ºÃÄÊÄÉ É"µ³² - ²"º»¾Ë
.Ë·µÉ¶ ,˵·É¶ÌÊÀËÀ¾Äµ·ÀľÊ"·» ²"º»¾Ë û·Ê´
Ë·µÉ¶¾¶²Êĵ¸²Ê²¾É¸»²íõ¾²³»·· ¿»Â·²´¶ ¿»Â³Ê¶ Ê²Æ ²»³À· ¼»¾·À Ì·»¶¾
ÁÄÂÄÉ ·È ¿¾·Ä³ ¼»¾´ÄÀ ºË»Â ¸»² ºÃ³¾Ä¸ .²ÌÀµ »Â»ÂÄ ¾½³ ²"º»¾Ë ¿»É»µÈ¶ ·¸¸Å Áȸ²¸¯
,¾²À²Æ»·² Áµ»² Ê帻·º ¾»Æ»·¸² ÁÄÀÄÂÆ»·² ¸»² ²Ë»µÉ ²¾·¾»¶ »µ ̲Êɾ µÂ»È²
¿Äµ Á³Ä ºÊ²¶ ,Á¾ÄºËÆ»·² º¸²¾Ä´ ÁÄÀ º²¶ ¿»Â³Ê »µ ·²·· ,¶Æ»Ã² ÄÊÄÃÄÊ´ ² ÁÄÀ·ÉĴʲÆ
Á¾Ä·· ò·· ÃÊĺ²Ë »»··È ,Ì»»·ÈÀ¶ Á·»È ¿·ÉÀ Ì¹Ì ÁÄÀ·ÉÄ´Æ»·Â·È ¼»¸ ÁÄÂĸ ²"º»¾Ë ¿»Â·²´¶ !
»µÉ·Æ »µ Ê²Æ Ì·½ÊºÈ¶ ľ² º»À µ¹·»À Á»»¸
   11   12   13   14   15   16   17   18   19   20