Page 8 - Yidishe Tzeit - אידישע צייט
P. 8
:Ȳ´Æ³ É´»¸³Æ
¯·°¶¯Ã°Å¯·¶µ·½ºÃ®¯
hrp} me| gmfth mte|h sipiej |vg svii grvr |v}m|dlumh
j mdudii hpioh|i~hpo wmidqimudl|vmmxi mhp|vx
d lmp} qmtidf qmo|ed v ei}k n|ig s|diivf lt|vpvf
òµ ò··
Á»»¸ ¿»»ÃÀ
Á·² ,"¶¾·½ ¶Ê·Ì¶ ¾½" Á·Æ Ì·½¸ ¿Äµ ÄºÂ²É Á»»¸ ¾½¶ ¼Ã ² ·È º½»»Ê´Êĵ òµ ò·· Á»»¸ ¿»»ÃÀ ¿Ä»»²Â»² Á¾²¸ Ľ¾Ä·· Á»² "»º»Ã »µ" Á·Æ Á¾²¸ ľ·Æº½²ÊÆ »µ
¾½" ¿ÄÂÊ²Æ Ä½»¾ÊÄ» ² Å»·²
¸»² ʲ» ĵĻ ÁÄ·· ,ʲ» »»Êµ Ê²Æ Á² Á»·Ë º»»´ ÃÄ .˵·É »ÊÆà 450 Êij»² Á·Æ Á·Æ ¾½" ¿Ä º»À º¾·ÆÄ´Êij»² ÁÄ··Ä´ ÁÄÂĸ É"¶»Ä ¿»¾Ë·Ê»
ij»²
,Ì·½¸ ÄÊÄ»·¶Ä´À·² ¿Äµ ·È ¶½·¸ µ»² Êĺ»»··È ² ¼²Â Êij² º´²ÀÊ²Æ Ã²µ µ ".¶¾·½ ¶Ê·Ì¶ Ľ¾Ä·· ĺ¾À²¸Ê²Æ ºÊĵ·¶ »»Êµ Êij»² »µ
¾Ä³ Á·² ¿»»ÃÀ ÊÄ'³·Ë¹ Êĵ ¸»² ʲ» »»¶ Á·² ,Ë·µ»¹ ÄË»¾Êĺû·² ² ² Á·Æ ¿ ÁÄ·· ,µÀÄÀ ÊÄ˻ʲºÃ»¶ ¿Äµ Áº¾²¶Ä´º»À Á³²¶
Á·Æ¿»µ·À»¾Á·Æĺû¾»µ
º»À ¾ÊÄÆ ¶À¾Ë 'ʵ»´Â¶»Â³Ê¶ÁÄ··Ä´¶¹ÀË º²¶ ºÂ²É²³ »·· ¸² ¼»¾ÀÄ ²"º» ,ÃÂÄÊ·²¾ Á·Æ ·"»¶ ¾ÊÄÆ ¶À¾Ë »³Ê µ»´Â¶ »Â³Ê¶
¾ÀÄÂ
²"º»¾Ë ¿»Â·²´¶ ¿»½Ê³² »µ
.·»¹»Ë ³"³ÊÄ'³·Ë¹ Á»»¸ »Éó»»ÂÉ ¿»»¹ »³Ê Á·²´¶ Áʲ Á»»¸·ÈºÂÄÀ²À¿Äµ·ÈÁÄ··Ä´¶½·¸º²¶Éʲ»·»Â
²´¶
Áʲ··Ä´ Á³»ÊËÄ´Ê²Æ ¸»²
»µ ¸² º¾ÄºËĴʲ¾É ¾"ȸ ȸ ¹"Ê´¶ ¶Ê·Ì¶ ÊË Á½Ê·µ ¿Äµ Á»² Ì·½¸ ÊÄ´»Â»»² Á² º²¶ ò·· Á·¾·³¸ Êĵ
¹"
cwdy kx cbd`jk ldhp »·· ÁÄÂĸ ¶Ê·Ì¶ »Â·É ·É º² ¾½" Á»»¸ ¿»»ÃÀ Á·Æ ´Â·½»»Ê´Êĵ ÊÄʲ³È²ËÀ·²
º²¶ Ľ¾Ä·· ,¾"ȸ »Éó»»ÂÉ
²º½»»Ê´Êĵº²¶¿·»Ã¿»»³´Â·À»ºË»µ ,¿»µ·À»¾ »µ Á»² "¿»ÆÌ·Ë" ĺà ."¶¾·½ ¶Ê·Ì¶
·Ë"
ĺû¾ ÊĽ»¾ºÉÂ·Æ ² Á³Ä´Ä´
Ê·µ¶ ÉÃ·Æ ¿ÄÂ·Æ ´Â·Â»»ËÊÄ »µ º»À ÃɲÀ»¾É ºÊÄ·· ÃÄ ¸² º»»µ²³ òµ Á·² ¾½" ¾¾·½¸»²ÃÄÃÄò·· ÃÄÆÄ ¸»² ¿²Ê´²ÊÆ "¶¾·½ ¶Ê·Ì¶ ¾½" Êĵ
µ Á·²
¾½"
¶ËÀ »³Ê Á·²´¶ ÁÊÀ ²Ë»µÉ ²Äʲµ ²ÊÀ Á·Æ ÊÄÆ»·É»»² »µ »·· ºÂ½ÄÊÄ´ ºÀÄ òµ ò·· "¶¾·½ ¶Ê·Ì¶ ´Â·º»»¾´²³ »µ º»À Áʲ··Ä´ ºÊ»ÆĴ»»² ¸»² ò··
ºÀÄÂ
½ÄÊÄ´
Á·Æ ¿»ËÊ
º³»·¾Ä´Ã»·² º²¶ Ľ¾Ä·· ,²"º»¾Ë ¼·³ÂÊÄºË »µ ºÂÊľĴ û»¾² Á³²¶ ¶Ê·Ì Á·Æ ¿»ËÊÆÀ »µ º»À µ·À»¾ »µ Á»»Ê² ¿»»¹ »³Ê ¾·µ´¶ Á·²´¶ ÁÊÀ ¶Ê·Ì¶ ÊË ¿Äµ Á·Æ
²¶¶Ê·Ì
¾½" Á»»¸ ¿»»ÃÀ Á·² ÁÄÂÊľ Á·Æ ɲµÄ´ ¿Äµ .¿»µ·À»¾ »¾³³ Ã"Ë µµ·ÄÀ ÉʲºË ʲ´ º²¶ Ľ¾Ä·· ,¾"ȸ »Éó»»ÂÉ
»¾³³ Ã"Ë Ç²´ ,¼"ÂÌ »ÊÆà µ"½»µ
.¿»µ·À»¾
»Ê³µ ÄÀÄʲ·· º»À º´»µÂÄÊ²Æ Á·² ,"¶¾·½ ¶Ê·Ì¶ ¿Äµ ·È ºÊ»ÆÄ´ º²¶ òµ ,²¸¾² ¾ ,'ɶ ʶ·¸ ,¶ÂËÀ »ÊµÃ ¶ËË ,»À¾Ë·Ê» Á·² »·¾¶ ¿¶Ê³² »³Ê Á·²´¶ ³Ê ²Â¸·Æ ¿Äµ ÁÄ··Ä´
."¶¾·½ ¶Ê·Ì¶ ¾½" Á·Æ ¿»»ÃÀ ¿Äµ Ê²Æ ¶½Ê³ ò·· ÅÌ·Ë Ä½»¾ÊÄ» ² ÁÆÄʺ ¾²¸ ÁÄÀ ¸² ɲµÄ´ ,¿"³ÀÊ ,¾"¸¹ »ËʵÀ ľ² ,»ÊÆà ,²ÊÆà ,²ÌÆÃ·Ì ··»º²»È»² ¿Äµ ÁÄÀÄÂÊĺ·² ·È ,²"º»¾Ë Áĸ»»²
µ»´À Êĵ ÁºÄʺĴƻ·² º²¶ ¼²ÂÊĵ Å»·² ÁÄÀ·É²³ »»³Êĵ Á·² Á·¾·³¸ þ² ÁÄ»µ ¾²¸ ,¶½¾¶¶»ÊÆÃÄ´»ºÈľ»µ Á·² Ä"·Ë· Ê·º »É¾¹ 'µ ¿»Â·²´ ¿»½Ê³² Á·Æ ÄÆ·Ê´ ² Á¾ÄºËÉÄ··² ·È
hvp`hhov kd_x vfuh h`w nd_ac `wc nqeqa nwqdd ,nwbc lqb na_e lhh` kwqs cmkx w bhaoc ho`wc kwqs cmkx w bhaoc ho`wc cxm h`w nd_ac nwm ,`w _oeds nqehh_ lcw`_ h`w nd_ac `wc
h w n_ks_v npho h`w nd_c `wc ghm h`w nd_ac `wc ,`w _oeds nqehh_ lcw`_ h`w nd_ac `wc .wdu .k ldhp nj_o xhbv na_e lhh` ho`wc ,rhd_ gqwg _xhbv _qw_b _wmd wdbc vpds id`owqgx
nwc_ yqb `wc ,hvp`hhov kd_x vfuh h`w nd_ac `wc ,n_mwqohhkv _`_ kwqs cmkx w bhaoc
n_ks_v npho h`w nd_ac
`wc .wdu .k nds nqeqa nwqdd ,cjw` hw`b ghm rhd_ gqwg bdbx_ nds _whufd`_ k_sw h`w w dmb_c ²"ÃÈÉ À¶¿¸Ã .
nqehh_ lcw`_ h`w nd_ac `wc ,l yp yjxk c_wdc yh` x_w nd_ t dm nqehh_ hdkc nmke lhhf nd_ac
·¸¸Å Áȸ²¸¯
`wc ,ckdj cwdyc kj lhhpm kwqs cmkx h`w bhaoc ho`wc ,ckdj cwdyc kj kqsm nds bphhm `w _oeds !
ldhp lhh` k_e wqahb ydjkm wqb ckdj cwdyc kj kkdjc x_w gqm_p vhehh_ cxm h`w nd_ac
¯·°¶¯Ã°Å¯·¶µ·½ºÃ®¯
hrp} me| gmfth mte|h sipiej |vg svii grvr |v}m|dlumh
j mdudii hpioh|i~hpo wmidqimudl|vmmxi mhp|vx
d lmp} qmtidf qmo|ed v ei}k n|ig s|diivf lt|vpvf
òµ ò··
Á»»¸ ¿»»ÃÀ
Á·² ,"¶¾·½ ¶Ê·Ì¶ ¾½" Á·Æ Ì·½¸ ¿Äµ ÄºÂ²É Á»»¸ ¾½¶ ¼Ã ² ·È º½»»Ê´Êĵ òµ ò·· Á»»¸ ¿»»ÃÀ ¿Ä»»²Â»² Á¾²¸ Ľ¾Ä·· Á»² "»º»Ã »µ" Á·Æ Á¾²¸ ľ·Æº½²ÊÆ »µ
¾½" ¿ÄÂÊ²Æ Ä½»¾ÊÄ» ² Å»·²
¸»² ʲ» ĵĻ ÁÄ·· ,ʲ» »»Êµ Ê²Æ Á² Á»·Ë º»»´ ÃÄ .˵·É »ÊÆà 450 Êij»² Á·Æ Á·Æ ¾½" ¿Ä º»À º¾·ÆÄ´Êij»² ÁÄ··Ä´ ÁÄÂĸ É"¶»Ä ¿»¾Ë·Ê»
ij»²
,Ì·½¸ ÄÊÄ»·¶Ä´À·² ¿Äµ ·È ¶½·¸ µ»² Êĺ»»··È ² ¼²Â Êij² º´²ÀÊ²Æ Ã²µ µ ".¶¾·½ ¶Ê·Ì¶ Ľ¾Ä·· ĺ¾À²¸Ê²Æ ºÊĵ·¶ »»Êµ Êij»² »µ
¾Ä³ Á·² ¿»»ÃÀ ÊÄ'³·Ë¹ Êĵ ¸»² ʲ» »»¶ Á·² ,Ë·µ»¹ ÄË»¾Êĺû·² ² ² Á·Æ ¿ ÁÄ·· ,µÀÄÀ ÊÄ˻ʲºÃ»¶ ¿Äµ Áº¾²¶Ä´º»À Á³²¶
Á·Æ¿»µ·À»¾Á·Æĺû¾»µ
º»À ¾ÊÄÆ ¶À¾Ë 'ʵ»´Â¶»Â³Ê¶ÁÄ··Ä´¶¹ÀË º²¶ ºÂ²É²³ »·· ¸² ¼»¾ÀÄ ²"º» ,ÃÂÄÊ·²¾ Á·Æ ·"»¶ ¾ÊÄÆ ¶À¾Ë »³Ê µ»´Â¶ »Â³Ê¶
¾ÀÄÂ
²"º»¾Ë ¿»Â·²´¶ ¿»½Ê³² »µ
.·»¹»Ë ³"³ÊÄ'³·Ë¹ Á»»¸ »Éó»»ÂÉ ¿»»¹ »³Ê Á·²´¶ Áʲ Á»»¸·ÈºÂÄÀ²À¿Äµ·ÈÁÄ··Ä´¶½·¸º²¶Éʲ»·»Â
²´¶
Áʲ··Ä´ Á³»ÊËÄ´Ê²Æ ¸»²
»µ ¸² º¾ÄºËĴʲ¾É ¾"ȸ ȸ ¹"Ê´¶ ¶Ê·Ì¶ ÊË Á½Ê·µ ¿Äµ Á»² Ì·½¸ ÊÄ´»Â»»² Á² º²¶ ò·· Á·¾·³¸ Êĵ
¹"
cwdy kx cbd`jk ldhp »·· ÁÄÂĸ ¶Ê·Ì¶ »Â·É ·É º² ¾½" Á»»¸ ¿»»ÃÀ Á·Æ ´Â·½»»Ê´Êĵ ÊÄʲ³È²ËÀ·²
º²¶ Ľ¾Ä·· ,¾"ȸ »Éó»»ÂÉ
²º½»»Ê´Êĵº²¶¿·»Ã¿»»³´Â·À»ºË»µ ,¿»µ·À»¾ »µ Á»² "¿»ÆÌ·Ë" ĺà ."¶¾·½ ¶Ê·Ì¶
·Ë"
ĺû¾ ÊĽ»¾ºÉÂ·Æ ² Á³Ä´Ä´
Ê·µ¶ ÉÃ·Æ ¿ÄÂ·Æ ´Â·Â»»ËÊÄ »µ º»À ÃɲÀ»¾É ºÊÄ·· ÃÄ ¸² º»»µ²³ òµ Á·² ¾½" ¾¾·½¸»²ÃÄÃÄò·· ÃÄÆÄ ¸»² ¿²Ê´²ÊÆ "¶¾·½ ¶Ê·Ì¶ ¾½" Êĵ
µ Á·²
¾½"
¶ËÀ »³Ê Á·²´¶ ÁÊÀ ²Ë»µÉ ²Äʲµ ²ÊÀ Á·Æ ÊÄÆ»·É»»² »µ »·· ºÂ½ÄÊÄ´ ºÀÄ òµ ò·· "¶¾·½ ¶Ê·Ì¶ ´Â·º»»¾´²³ »µ º»À Áʲ··Ä´ ºÊ»ÆĴ»»² ¸»² ò··
ºÀÄÂ
½ÄÊÄ´
Á·Æ ¿»ËÊ
º³»·¾Ä´Ã»·² º²¶ Ľ¾Ä·· ,²"º»¾Ë ¼·³ÂÊÄºË »µ ºÂÊľĴ û»¾² Á³²¶ ¶Ê·Ì Á·Æ ¿»ËÊÆÀ »µ º»À µ·À»¾ »µ Á»»Ê² ¿»»¹ »³Ê ¾·µ´¶ Á·²´¶ ÁÊÀ ¶Ê·Ì¶ ÊË ¿Äµ Á·Æ
²¶¶Ê·Ì
¾½" Á»»¸ ¿»»ÃÀ Á·² ÁÄÂÊľ Á·Æ ɲµÄ´ ¿Äµ .¿»µ·À»¾ »¾³³ Ã"Ë µµ·ÄÀ ÉʲºË ʲ´ º²¶ Ľ¾Ä·· ,¾"ȸ »Éó»»ÂÉ
»¾³³ Ã"Ë Ç²´ ,¼"ÂÌ »ÊÆà µ"½»µ
.¿»µ·À»¾
»Ê³µ ÄÀÄʲ·· º»À º´»µÂÄÊ²Æ Á·² ,"¶¾·½ ¶Ê·Ì¶ ¿Äµ ·È ºÊ»ÆÄ´ º²¶ òµ ,²¸¾² ¾ ,'ɶ ʶ·¸ ,¶ÂËÀ »ÊµÃ ¶ËË ,»À¾Ë·Ê» Á·² »·¾¶ ¿¶Ê³² »³Ê Á·²´¶ ³Ê ²Â¸·Æ ¿Äµ ÁÄ··Ä´
."¶¾·½ ¶Ê·Ì¶ ¾½" Á·Æ ¿»»ÃÀ ¿Äµ Ê²Æ ¶½Ê³ ò·· ÅÌ·Ë Ä½»¾ÊÄ» ² ÁÆÄʺ ¾²¸ ÁÄÀ ¸² ɲµÄ´ ,¿"³ÀÊ ,¾"¸¹ »ËʵÀ ľ² ,»ÊÆà ,²ÊÆà ,²ÌÆÃ·Ì ··»º²»È»² ¿Äµ ÁÄÀÄÂÊĺ·² ·È ,²"º»¾Ë Áĸ»»²
µ»´À Êĵ ÁºÄʺĴƻ·² º²¶ ¼²ÂÊĵ Å»·² ÁÄÀ·É²³ »»³Êĵ Á·² Á·¾·³¸ þ² ÁÄ»µ ¾²¸ ,¶½¾¶¶»ÊÆÃÄ´»ºÈľ»µ Á·² Ä"·Ë· Ê·º »É¾¹ 'µ ¿»Â·²´ ¿»½Ê³² Á·Æ ÄÆ·Ê´ ² Á¾ÄºËÉÄ··² ·È
hvp`hhov kd_x vfuh h`w nd_ac `wc nqeqa nwqdd ,nwbc lqb na_e lhh` kwqs cmkx w bhaoc ho`wc kwqs cmkx w bhaoc ho`wc cxm h`w nd_ac nwm ,`w _oeds nqehh_ lcw`_ h`w nd_ac `wc
h w n_ks_v npho h`w nd_c `wc ghm h`w nd_ac `wc ,`w _oeds nqehh_ lcw`_ h`w nd_ac `wc .wdu .k ldhp nj_o xhbv na_e lhh` ho`wc ,rhd_ gqwg _xhbv _qw_b _wmd wdbc vpds id`owqgx
nwc_ yqb `wc ,hvp`hhov kd_x vfuh h`w nd_ac `wc ,n_mwqohhkv _`_ kwqs cmkx w bhaoc
n_ks_v npho h`w nd_ac
`wc .wdu .k nds nqeqa nwqdd ,cjw` hw`b ghm rhd_ gqwg bdbx_ nds _whufd`_ k_sw h`w w dmb_c ²"ÃÈÉ À¶¿¸Ã .
nqehh_ lcw`_ h`w nd_ac `wc ,l yp yjxk c_wdc yh` x_w nd_ t dm nqehh_ hdkc nmke lhhf nd_ac
·¸¸Å Áȸ²¸¯
`wc ,ckdj cwdyc kj lhhpm kwqs cmkx h`w bhaoc ho`wc ,ckdj cwdyc kj kqsm nds bphhm `w _oeds !
ldhp lhh` k_e wqahb ydjkm wqb ckdj cwdyc kj kkdjc x_w gqm_p vhehh_ cxm h`w nd_ac
